ÖN SÖZ
Bu kitap, inşaat mühendisliği ve mimarlık alanında öğrenim gören öğrencilerle Meslek Yüksekokulları İnşaat Bölümü öğrencilerine ve meslekî teknik eğitim alanındaki tüm orta öğretim öğrencilerine temel kaynak niteliğindedir.
Yapı bilgisi, binalarda yapı elemanlarının teknik kurallara uygun olarak yapılması için gerekli bilgileri içeren bir bilim dalıdır. Burada verilen bilgilerin standartlarla genel kabul görmüş uygulama yöntem ve tekniklerine uygun olmasına dikkat edilmiştir. Bu yapılırken modern yapı malzemeleri ihmal edilmemiştir.
Yapı Bilgisi-I, Yapı Bilgisi-II ve Yapı Bilgisi-III olarak hazırlanan üç ciltlik çalışmanın birincisini oluşturan bu cilt içinde; yapının tanımı ve çeşitleri, yapı gereçleri, duvarlar, bacalar, sıvalar, temel zemini, temel yapılan, istinat duvarları, beton teknolojisi, kalıplar, yalıtım işleri ile boyalar ve badanalar gibi konular yer almaktadır.
Kitapta bu alanda çıkarılmış Türk Standartlan ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığı teknik şartnamelerine uygun olarak, tamamen modern ve yeni malzemelerle uygulamalarına yer verilmiştir. Kitabın hitap edeceği kitlenin yaygın ve geniş olması nedeniyle çalışmanın oldukça açık ve anlaşılır şekillerle, yazılarla ve görsellerle desteklenmesine özen gösterilmiştir. Konuların hazırlanmasında eserlerinden ve teknik dokümanlarından yararlanılan kişilere ve kuruluşlara teşekkür ederim.
Kitap, bu alanda hissedilmekte olan bir boşluğu doldurabilirse kendimi mutlu sayacağım.
İstanbul 2015 Prof. Dr. Sabit OYMAEL
İÇİNDEKİLER
ÜNİTE 1 YAPININ TANIMI VE ÇEŞİTLERİ Sayfa Nu. 1.1. Genel Bilgi 1 1.2. Yapılarda Aranılan Özellikler 2 1.3. Yapı ve Yapı Elemanlarının Sınıflandırılması 6 1.4. Yapı ile İlgili Kavramlar 7 1.5. İnşa Edildikleri Yerlere Göre Yapıların Sınıflandırılması 7 1.5.1 Alt yapılar 7 1.5.2 Üst yapılar 8 1.6. Binalarda Yapım Sistemleri 8 1.6.1 İlkel yapım sistemleri 8 1.6.2 Geleneksel yapım sistemleri 8 1.6.3 Prefabrik (Endüstrileşmiş) yapım sistemleri 8 1.7. Kat Yükseklikleri ve Konuma Göre Binaların Sınıflandırılması 8 1.8. Taşıyıcı Sistemlerine Göre Bina Yapılarının Sınıflandırılması 9 1.8.1 Yığma yapılar 9 1.8.1.1 Ahşap yığma yapılar 9 1.8.1.2 Kâgir yığma yapılar 9 1.8.2 İskelet yapılar 10 1.8.2.1 Ahşap iskelet yapılar 10 1.8.2.2 Betonarme iskelet yapılar 10 1.8.2.3 Çelik iskelet yapılar 11 1.8.3 Yarı yığma yarı karkas yapılar 11 1.9. İnşa Evrelerine Göre Yapıların Sınıflandırılması 12 1.9.1 Kaba yapı 12 1.9.2 İnce yapı 12 1.10. Yapı Elemanlarının Sınıflandırılması 12 1.10.1 Taşıyıcı yapı elemanları 14 1.10.2 Bölme yapı elemanları 14 1.10.3 Tamamlayıcı yapı elemanları 14 1.10.4 Tesisatlar 14 1.11. Kullanım Amaçlarına Göre Yapı Çeşitleri 15 1.11.1 Özel yapılar 15 1.11.2 Resmî yapılar 15 1.11.3 Vakıf yapıları 16 1.12. Değerlendirme Soruları 16 2.1. Genel Bilgi 17 2.2. Doğal Yapı Taşları 17 2.2.1 Taşların oluşumlarına göre sınıflandırılması 17 2.2.1.1 Tortul taşlar 17 2.2.1.2 Püskürük (Magmatik) taşlar 18 2.2.1.3 Başkalaşmış taşlar 18 2.2.2 Yapı taşlarının çeşitleri 18 2.2.2.1 Moloz taşlar 18 2.2.2.2 Kaba yonu taşlar 19 2.2.2.3 İnce yonu taşlar 19 2.2.2.4 Kesme taşlar ve plâklar 19 2.2.3 Yapı taşlarında aranılan genel özellikler 20 2.3. Agregalar (Kum-Çakıl) 20 2.3.1 Agregaların (Kum ve çakıllar) çeşitleri 21 2.3.1.1 Doğal agregalar 21 2.3.1.2 Yapay agregalar 22 2.3.2 Tane iriliklerine göre agregaların sınıflandırılması 23 2.3.2.1 Kumlar (İnce agregalar) 23 2.3.2.2 Çakıllar (İri agregalar) 23 2.3.2.3 İyi bir kum ve çakılda aranılan özellikler 23 2.4. Bağlayıcı Malzemeler 24 2.4.1 Alçılar 24 2.4.1.1 Alçı türleri 24 2.4.1.2 Alçılarda aranılan özellikler 25 2.4.1.3 Alçıların piyasaya sevki 25 2.4.2 Kireçler 25 2.4.2.1 Kireçlerin sınıflandırılması 26 2.4.2.2 Kireçlerin söndürülmesi 27 2.4.2.3 Toz kireçler 28 2.4.2.4 Kireçlerin özellikleri 28 2.4.2.5 Kireçlerle ilgili korunma önlemleri 28 2.4.3 Çimentolar 29 2.4.3.1 Çimentoların türleri 29 2.4.3.2 Çimentoların özellikleri 32 2.5. Harçlar 32 2.5.1 Alçı harçları 32 2.5.1.1 Alçı harçların çeşitleri 32 2.5.1.2 Alçı hamurunun yapılması 33 2.5.1.3 Alçı harçlarının genel Özellikleri 33 2.5.1.4 Alçı kalıpların yağlanması 33 2.5.2 Kâgir duvar harçları 34 2.5.2.1 Kireç harçları 34 2.5.2.2 Çimento harçları 36 2.6. Betonlar 38 2.7. Ahşap ve Ahşap Esaslı Malzemeler 38 2.7.1 Ahşap 38 2.7.1.1 Ahşabın biçilmesi 40 2.7.1.2 Ahşabın kurutulması 41 2.7.1.3 Ahşabın korunması 41 2.7.1.4 Ahşabın kullanılmasındaki özellikler 42 2.7.2 Ahşap esaslı malzemeler 43 2.7.2.1 Kontrplâklar 43 2.7.2.2 Kontrtablalar 43 2.7.2.3 Odun lifli levhalar 44 2.7.2.4 Odun talaşı levhalar 44 2.7.2.5 Mantar levhalar 44 2.8. Tuğla, Briket Blok ve Kartonlu Alçı Plâklar 44 2.8.1 Tuğlalar 44 2.8.1.1 Tuğlaların çeşitleri 45 2.8.2 Bloklar 48 2.8.2.1 Briket bloklar 48 2.8.2.2 Gaz beton bloklar 48 2.8.2.3 Alçı bloklar 50 2.8.3 Kartonlu alçı plâklar 51 2.9. Kiremitler 51 2.9.1 Isıl işlem görmüş kâgir esaslı kiremitler 52 2.9.1.1 Oluklu (Alaturka) kiremit 52 2.9.1.2 Marsilya tipi (Makine) kiremit 53 2.9.2 Isıl işlem görmemiş (pişirilmeyen) kâgir esaslı kiremitler 54 2.10. Camlar, Fayanslar ve Seramikler 54 2.10.1 Cam esaslı yapı malzemeleri 55 2.10.1.1 Pencere camları 56 2.10.1.2 Cam duvar blokları 57 2.10.1.3 Cam karolar 58 2.10.1.4 Köpük cam levhalar 58 2.10.1.5 Cam mozaikler 58 2.10.2 Fayans ve seramikler 58 2.11. Yalıtım Gereçleri 59 2.11.1 Su yalıtım malzemeleri 59 2.11.2 Isı yalıtım malzemeleri 59 2.11.3 Ses yalıtım malzemeleri 60 2.12. Kimyasal Esaslı Malzemeler 60 2.12.1 Derz malzemeleri 60 2.12.2 Yapıştırıcı ve tamir edici malzemeler 61 2.13. Plâstik Esaslı Malzemeler 61 2.13.1 Plâstik yer döşeme malzemeleri 61 2.13.2 Polikarbonat camsı levhalar 61 2.13.3 Plâstik esaslı donatı çubukları 62 2.14. Madenî malzemeler 62 2.15. Değerlendirme Soruları 64 ÜNİTE 3 DUVAR ÖRGÜLERİ 3.1. Genel Bilgi 65 3.2. Duvar Harçları 65 3.3. Tuğla Duvarlar 66 3.3.1 Tuğla duvarın faydaları 66 3.3.2 Tuğla ölçüleri ve dizileri 66 3.3.2.1 Tuğla ölçüleri 66 3.3.2.2 Tuğla duvar dizileri 67 3.3.3 Tuğla duvar yapımında genel kurallar 67 3.3.4 Çeşitli kalınlıklarda tuğla duvarlar 69 3.3.4.1 Normal dolu tuğlalarla duvar örgüleri 69 3.3.5 Duvarda kapı ve pencere dişleri 72 3.3.6 Köşe birleşmeleri 73 3.3.6.1 Dik açılı köşe birleşmeleri 73 3.3.6.2 Geniş açılı köşe birleşmeleri 75 3.3.6.3 Dar açılı köşe birleşmeleri 75 3.3.7 Saplanmalar 76 3.3.7.1 Dik saplanmalar 76 3.3.7.2 Eğik saplanmalar 77 3.3.8. Kesişmeler 78 3.3.9 Ayaklı tuğla duvarlar 80 3.3.10 Sütunlar 82 3.4. Çeşitli Bloklarla Yapılan Duvarlar 84 3.4.1 Bims briket blok duvarlar 84 3.4.2 Gaz beton blok duvarlar 86 3.4.2.1 Gaz beton blokların çeşitleri 87 3.4.3 Alçı blok duvarlar 88 3.4.4 Kerpiç blok duvarlar 89 3.5. Yalıtımlı Duvarlar 89 3.5.1. Bölme duvarlar 89 3.5.2. Boşluklu duvar örgüleri 89 3.5.3. Termo delikli blok tuğla ile duvarlar 90 3.5.4. Kartonlu alçı plâka ile yapılan duvarlar 90 3.6. Taş Duvarlar 91 3.6.1 Taş duvar çeşitleri 91 3.6.1.1 Moloz taş duvar 91 3.6.1.2 Kaba yonu taş duvar 93 3.6.1.3 İnce yonu taş duvar 93 3.6.1.4 Kesme taş duvar 93 3.6.2 Taş duvarlarda yapım kuralları 94 3.6.3 Taşların genel özellikleri 95 3.6.4 Taşıyıcı ve bölme duvarlarda genel kurallar 96 3.7. Cam Blok Duvarlar 99 3.8. Ahşap Duvarlar 102 3.8.1 Yığma ahşap duvarlar 102 3.9. İskelet Ahşap Duvarlar 103 3.10. Değerlendirme Soruları 105 ÜNİTE 4 BACALAR 4.1. Genel Bilgi 107 4.2. Bacaların Çeşitleri 107 4.2.1 Duman (Ateş) bacaları 107 4.2.1.1 Duman (Ateş) bacalarının tasarım ve yapım kuralları 108 4.2.1.2 Duman (Ateş) bacalarının örülmesindeki esaslar 115 4.2.2 Çöp bacaları 119 4.2.3 Işıklık ve havalandırma bacaları 120 4.2.4 Tesisat bacaları 123 4.3. Ateş (Duman) Bacalarının Çekim Kuralları 125 4.4. Değerlendirme Soruları 126 ÜNİTE 5 SIVALAR 5.1. Genel Bilgi 127 5.2. Sıvacılık Takımları, Makineleri ve Takviye Malzemeleri 127 5.3. Yüzeylerin Sıvaya Hazırlanması 129 5.4. Sıvaların Genel Özellikleri 131 5.5. Sıva Çeşitleri 132 5.5.1 Geleneksel yöntemlerle yapılan sıvalar 132 5.5.1.1 Kaba sıvalar 132 5.5.1.2. İnce sıvalar 135 5.5.1.3 Rabitz sıvalar 136 5.5.1.4 Bağdadî sıvalar 136 5.5.1.5 Ahşap ve metal yüzeylere yapılan sıvalar 137 5.5.1.6 Alçı sıvalar 138 5.5.1.7 Çarpma sıvalar 138 5.5.1.8 Edelputz sıvalar 139 5.5.1.9 Mermer tozu sıvalar 139 5.5.1.10 Mermer veya doğal taş pirinçli sun’î taş sıvalar 140 5.5.1.11 Püskürtme sıvalar 140 5.5.1.12 Perdah sıvalar 140 5.5.1.13 Desenli sıvalar 141 5.5.1.14 Alaturka sıvalar 141 5.5.2 Modern hazır sıvalar 141 5.5.2.1 Mineral esaslı düz ve desenli görünen hazır sıvalar 142 5.5.2.2 Granit tipi sıvalar 142 5.5.2.3 Hazır ipek sıvalar 143 5.5.2.4 Perlit sıvalar 143 5.5.2.5 Hazır kenitex püskürtme sıvalar 144 5.5.2.6 Sentetik reçine bağlayıcılı sıvalar 144 5.5.2.7 Anti nem sıvalar 144 5.6. Sıvada Çatlakların Önlenmesi 148 5.7. Değerlendirme Soruları 149 ÜNİTE 6 TEMEL ZEMİNİ 6.1. Genel Bilgi 151 6.2. Zeminlerin Sınıflandırılması 151 6.2.1 Zeminlerin yumuşaklık, sertlik bakımından sınıflandırılması 152 6.2.2 Zeminlerin tane iriliği ve bileşimleri bakımından sınıflandırılması 154 6.3. Zemin ile Yapı İlişkisi 156 6.4. Zeminlerin İncelenmesi 158 6.4.1 Zemin (plâka) yükleme deneyi ile zeminin incelenmesi 158 6.4.2 Muayene çukurları ile zeminin incelenmesi 161 6.4.3 Sondalama ile zeminin incelenmesi 162 6.4.4 Soruşturma yöntemi ile zemin incelemesi 163 6.5. Zeminlerin Sıkıştırılması 163 6.5.1 Titreşimli yüklerle zeminlerin sıkıştırılması 164 6.5.2 Darbeli yüklerle zeminlerin sıkıştırılması 164 6.6. Deprem Açısından Zeminlerde Güvenlik Faktörleri 166 6.7. Değerlendirme Soruları 167 ÜNİTE 7 TEMEL YAPILARI 7.1. Genel Bilgi 169 7.2. Temellerin Tasarımı 170 7.3. Temel Çeşitleri 171 7.3.1 Yüzeysel temeller 172 7.3.1.1 Malzemelerine göre yüzeysel temel çeşitleri 172 7.3.1.2 Şekillerine göre yüzeysel temel çeşitleri 174 7.3.2 Derinsel temeller 182 7.3.2.1 Ayak temeller 182 7.3.2.2 Kazık temeller 183 7.3.2.3 Burgulu (Fore) kazık temeller 185 7.3.2.4 Keson temeller (Kesonlar) 188 7.4. Değerlendirme Soruları 192 ÜNİTE 8 İSTİNAT (DAYANAK) DUVARLARI 8.1. Genel Bilgi 193 8.2. İstinat Duvarlarının Tasarım ve Yapım Esasları 194 8.3. İstinat Duvarlarının Çeşitleri 195 8.3.1 Ağır (Masif) istinat duvarları 195 8.3.1.1 Pereler 196 8.3.1.2 Taş istinat duvarları 197 8.3.2 Betonarme istinat duvarları 198 8.3.2.1 Yekpare betonarme istinat duvarları 199 8.3.2.2 Basit konsol betonarme istinat duvarları 199 8.3.2.3 Kademeli betonarme istinat duvarları 200 8.3.2.4 Nervürlü (Kontrforlu) betonarme istinat duvarları 201 8.3.2.5 Zemine ankastre istinat duvarları 201 8.3.2.6 Gergili istinat duvarları 202 8.3.3 Prefabrike istinat duvarları 202 8.3.4 Diğer istinat duvarları 202 8.4 Değerlendirme Soruları 205 ÜNİTE 9 BETON TEKNOLOJİSİ 9.1 Genel Bilgi 207 9.2 Beton Sınıfları ve Standartları 208 9.3 Beton Yapımını ve Dayanımını Etkileyen Faktörler 208 9.3.1 Çimento ile ilgili faktörler 209 9.3.2 Su ile ilgili faktörler 209 9.3.2.1 Karışım suyu 209 9.3.2.2 Kıvam 209 9.3.2.3 Betonun kürü 211 9.3.3 Agrega ile ilgili faktörler 211 9.3.3.1 Agrega yapısı 211 9.3.3.2 Granülometrik bileşim 213 9.3.4 Dış etkiler 217 9.3.4.1 Rötre 217 9.3.4.2 Betonun donması 218 9.3.5 Beton katkı maddeleri 218 9.3.6 Beton üretim süreci 220 9.3.6.1 Malzeme miktarlarının ölçülmesi 220 9.3.6.2 Betonun karıştırılması 221 9.3.6.3 Betonun taşınması, dökülmesi sıkıştırılması ve korunması 222 9.4 Beton Karışım Hesabı 230 9.5 Hazır Beton 239 9.5.1 Hazır beton tesisi 239 9.5.2 Hazır beton üretimi 240 9.5.2.1 Yaş yöntemle üretim 240 9.5.2.2.Kuru yöntemle üretim 241 9.5.3 Betonun taşınması ve boşaltılması 241 9.5.4 Malzeme özellikleri 241 9.6 Değerlendirme Soruları 243 ÜNİTE 10 KALIPLAR 10.1. Genel Bilgi 245 10.2. Malzemelerine Göre Kalıp Çeşitleri 246 10.2.1 Ahşap kalıplar 246 10.2.2 Metal kalıplar 247 10.2.3 Plâstik esaslı kalıplar 247 10.3. Yapım Yöntem ve Tekniklerine Göre Kalıp Çeşitleri 247 10.3.1 Klâsik sistem kalıp 247 10.3.2 Çelik pano modüler sistem kalıp 249 10.3.3 Tırmanır kalıp sistemi 250 10.3.4 Kayar kalıp sistemi 253 10.3.5 Tünel kalıp sistemi 256 10.3.6 Kalıpsız döşeme yapılması 258 10.4. Betonarme Yapı Elemanlarının Kalıpları 260 10.4.1 Temel kalıpları 260 10.4.2 Kolon kalıpları 262 10.4.3 Kiriş kalıpları 263 10.4.4 Döşeme kalıpları 266 10.4.4.1 Düz döşeme kalıpları 266 10.4.4.2 Kirişli ve dişli döşeme kalıpları 268 10.4.4.3 Mantar döşeme kalıpları 269 10.4.5 Perde duvarı kalıpları 270 10.4.6 Lento kalıpları 272 10.4.7 Hatıl ve harpuşta kalıpları 273 10.4.8 Denizlik ve parapet kalıpları 274 10.4.9 Merdiven kalıpları 274 10.4.9.1 Yekpare merdiven kalıbı 274 10.4.9.2 Parça basamaklı merdiven kalıbı 276 10.4.10 Kemer, tonoz ve kubbe kalıpları 277 10.5. Kalıp Yapılmasında ve Sökülmesinde Esaslar 278 10.6. Değerlendirme Sorulan 280 ÜNİTE 11 YALITIM 11.1. Genel Bilgi 281 11.2. Yalıtım Çeşitleri 281 11.2.1 Su ve rutubete karşı yalıtım 281 11.2.1.1 Zeminde drenaj yoluyla yer altı sularından kurtulma 281 11.2.1.2 Temel ve bodrum duvarlarında su yalıtımı 282 11.2.1.3 Zemin üstü duvarlarda su yalıtımı 285 11.2.1.4 Döşemelerde su yalıtımı 287 11.2.1.5 Mutfak ve banyolarda su yalıtımı 288 11.2.1.6 Havuzlarda su yalıtımı 291 11.2.1.7 Çatılarda ve teraslarda su yalıtımı 292 11.2.2 Isıya karşı yalıtım 299 11.2.2.1 Döşemelerde ısı yalıtımı 300 11.2.2.2 Duvarlarda ısı yalıtımı 304 11.2.2.3 Çatılarda ve teraslarda ısı yalıtımı 308 11.2.2.4 Dış cephe pencerelerinde (doğramalarında) ısı yalıtımı 311 11.2.3 Sese karşı yalıtım 312 11.2.3.1 Duvarlarda ses yalıtımı 312 11.2.3.2 Jeneratör odasının ses yalıtımı 313 11.3. Değerlendirme Soruları 314 ÜNİTE 12 BADANALAR VE BOYALAR 12.1. Genel Bilgi 315 12.2. Badanalar 317 12.2.1 Badanaların çeşitleri 317 12.2.2 Badanaların hazırlanması 318 12.2.3 Badanaların özellikleri ve uygulanması 319 12.2.3.1 Yüzeylerin badanaya hazırlanması 319 12.2.3.2 Kireç badanalar 319 12.2.3.3 Plâstik badanalar 320 12.2.3.4 Çimento badanalar 321 12.2.3.5 Akrilik badanalar 321 12.3. Yağlı Boyalar 321 12.3.1 Yağlı boyaların bileşimi 321 12.3.2 Yağlı boyalarda incelticiler 322 12.3.3 Yağlı boyaların ve macunların hazırlanması 322 12.3.4 Yağlı boyaların uygulanması 323 12.3.4.1 Yağlı boya uygulamalarında kullanılan el aletleri 323 12.3.4.2 Boyanacak yüzeylerin genel özellikleri 326 12.3.4.3 Yüzeylerin boyanmasında iş ve işlem sırası 327 12.3.4.4 Yağlı boya katı uygulamaları 331 12.3.4.5 Fasarit püskürtme boyaların uygulanması 333 12.3.5 Yüzeylerin verniklenmesi 333 12.3.6 Ahşabın emdirme (emprenye) yöntemiyle korunması 335 12.3.7 Boyalarla ilgili emniyet tedbirleri 336 12.3.8 Boyaların depolanması 336 12.4. Değerlendirme Soruları 336 TERİMLER SÖZLÜĞÜ 338 DİZİN 345 KAYNAKÇA 347 İÇİNDEKİLER ÜNİTE 1 KAPLAMALAR Sayfa Nu. 1.1 Genel Bilgi 1 1.2 Duvar Kaplamaları 1 1.2.1 Ahşap duvar kaplaması 1 1.2.1.1 Lâmbri kaplama 1 1.2.1.2 Çıta görüntülü duvar kaplaması 1 1.2.1.3 Çerçeve dolgulu, aynalı/panolu duvar kaplaması 3 1.2.2 Kartonlu alçı plâkalarla duvar kaplaması 3 1.2.3 Mermer ve traverten ile duvar kaplaması 4 1.2.4 Fayans ve seramik duvar kaplaması 5 1.2.4.1 Harçlı olarak duvara fayans kaplanması 6 1.2.4.2 Yapıştırma yöntemi ile fayans ve seramik kaplama 6 1.2.5 Cam seramiklerle duvar kaplaması 8 1.2.6 Tuğla ile duvar kaplaması 9 1.2.7 Metal ve PVC, fiberglas malzemelerle duvar kaplaması 11 1.2.7.1 Poliüretan alüminyum sandviç panellerle duvar kaplaması . . . 11 1.2.7.2 Düz ve oluklu levhalarla duvar kaplaması 12 1.2.8 Duvar kâğıdı kaplaması 13 1.3 Döşeme Kaplamaları 15 2.3.1 Ahşap plâkalarla döşeme kaplaması 15 1.3.1.1 Tahta kaplama 15 1.3.1.2 Parke kaplama 16 1.3.2 Karo döşeme kaplaması 20 1.3.2.1 Cam karo ile döşeme kaplaması 20 1.3.2.2 Mozaik karo döşeme kaplaması 20 1.3.2.3 Seramik döşeme kaplaması 22 1.3.2.4 Polimer kaplamalı polistren karolarla döşeme kaplaması 26 1.3.2.5 Tuğla ile döşeme kaplamaları 26 1.3.3 Yerinde dökme mozaik döşeme kaplaması 29 1.3.4 Şap kaplama 31 1.3.5 PVC ve sentetik esaslı malzemelerle döşeme kaplaması 32 1.3.5.1 Linolyum kaplaması 32 1.3.5.2 PVC levha ve örtü kaplama 33 1.3.5.3 İzotaban kaplama 34 1.3.5.4 Endüstriyel kauçuk döşeme kaplaması 34 1.3.5.5 Poliüretan esaslı malzemelerle oyun alanlarının kaplanması . 34 1.3.6 Halı döşeme kaplaması 35 1.4 Tavan Kaplamaları 36 1.4.1 Kâgir tavanlara tahta kaplama 36 1.4.2 Asma tavan 36 1.5 Merdiven Kaplamaları 42 1.5.1 Merdivenin ahşap ile kaplanması 42 1.5.2 Mermer ve traverten ile merdiven kaplanması 42 1.5.3 Mozaik ile merdiven kaplaması 43 1.6 Çatı Kaplamaları 44 1.6.1 Kil esaslı kiremitlerle çatı kaplaması 44 1.6.2 Sac kiremitlerle çatı kaplaması 45 1.6.3 Alüminyum poliüretan sandviç panellerle çatı kaplaması 46 1.6.4 Trapez alüminyum saclar ile çatı kaplaması 47 1.7 Değerlendirme Sorulan 50 ÜNİTE 2 KAZI İŞLERİ 2.1 Genel Bilgi 51 2.2 Kazıların Yapılması 51 2.2.1 El araçlarıyla kazı yapılması 52 2.2.2 Kazı makineleriyle kazı yapılması 52 2.2.3 Patlayıcı maddelerle kazı yapılması 53 2.3 Kazıların Yapılışında Önlemler 54 2.4 Temel Kazılarının Çeşitleri 57 2.4.1 Serbest kazılar (Tesviye kazısı) 57 2.4.2 Derin kazılar 59 2.4.2.1 Dar derin kazılar 61 2.4.2.2 Geniş derin kazılar 61 2.4.3 Özel kazılar 61 2.4.3.1 Hendek kazısı 61 2.4.3.2 Çukur kazısı 62 2.4.3.3 Galeri kazısı 63 2.4.3.4 Baca kazısı 63 2.4.3.5 Tünel kazısı 63 2.4.3.6 Keson kazısı 65 2.5 Zeminlerde Klâs Tayini 65 2.6 Değerlendirme Soruları 66 ÜNİTE 3 PLÂNIN ZEMİNE TATBİKİ 3.1 Genel Bilgi 67 3.2 Arsa Sınırlarının Belirlenmesi 67 3.3 Yapının Köşe Noktalarının İşaretlenmesi 67 3.4 İp İskelesinin Kurulması 68 3.5 Değerlendirme Sorulan 74 ÜNİTE 4 İSKELELER 4.1 Genel Bilgi 75 4.2 İskeleler 75 4.2.1 İskelelerin sınıflandırılması 75 4.2.1.1 Taşıyıcı iş iskeleleri 75 4.2.1.2 Kalıp iskeleleri 86 4.2.1.3 İskele yapımında genel kurallar 89 4.2.1.4 İskele sökme kuralları 91 4.3 Yük Taşıma Asansörleri 92 4.4 Değerlendirme Sorulan 93 ÜNİTE 5 ŞEVLER ve İKSALAR 5.1 Genel Bilgi 95 5.2 Şevlerin ve Dik Zeminlerin Stabilitesi 96 5.3 İksalar (Tahkimat) 97 5.3.1 Fazla derin olmayan yerlerde yapılan iksalar 98 5.3.1.1 Dar yapı çukurlarında (Kanallarda) iksalar 98 5.3.1.2 Geniş yapı çukurlarında iksalar 102 5.3.2 Derin iksalar (Fore kazıkları ile yapılan iksalar) 104 5.4 Palplânşlar 105 5.4.1 Ahşap palplânşlar 105 5.4.2 Çelik palplânşlar 109 5.4.3 Betonarme palplânşlar 111 5.5 Batardolar 111 5.5.1 Ahşap batardolar 112 5.5.1.1 Tek hücreli, ahşap sandık batardolar 112 5.5.1.2 Kademeli çift hücreli ahşap sandık batardolar 112 5.5.2 Toprak batardolar 113 5.5.3 Çelik batardolar 113 5.5.4 Beton ve betonarme batardolar 114 5.6 Binaların Askıya Alınması 115 5.6.1 Binadan binaya tahkimat 115 5.6.2 Zeminden binaya tahkimat 115 5.6.3 Binanın içinden tahkimat 115 5.7 Su Çıkan Zeminlerde Kazı ve Temel İşlerinin Yapılması İçin Alınacak Önlemler: Drenaj Tesisatı 118 5.7.1 İç drenaj 119 5.7.2 Dış drenaj 120 5.7.2.1 Çevre drenaj 120 5.7.2.2 Yüzeysel drenaj 122 5.8 Değerlendirme Soruları 123 ÜNİTE 6 DİLÂTASYON (AYIRIM) DERZLERİ 6.1 Genel Bilgi 125 6.2 Dilâtasyon Derz Çeşitleri 125 6.2.1 Oturma derzleri 125 6.2.2 Genleşme derzleri 126 6.2.3 Hareket ve titreşim derzleri 127 6.3 Derzlerin Yapım Şekilleri 127 6.3.1 Temellerde dilâtasyon derzleri 127 6.3.2 Duvarlarda dilâtasyon derzleri 128 6.3.3 Döşemelerde dilâtasyon derzleri 131 6.3.4 Çatılarda dilâtasyon derzleri 132 6.3.5 Köprülerde dilâtasyon derzleri 133 6.3.6 Makine temellerinde derzler 134 6.3.7 Yüzeysel betonlarda iş derzleri 135 6.4 Derz Dolgularının Uygulanmasında Genel Kurallar 136 6.5 Değerlendirme Sorulan 143 ÜNİTE 7 ÇATILAR 7.1 Genel Bilgi 145 7.2 Çatı Eğimi 146 7.3 Çatı Çeşitleri 149 7.3.1 Sundurma çatı 149 7.3.2 Beşik çatı (Çift yüzeyli çatı) 149 7.3.3 Kırma çatı 150 7.3.4 Mansard çatı 150 7.3.5 Kule çatı 151 7.3.6 Fenerli çatı 151 7.3.7 Şet çatı 151 7.3.8 Kombine (Birleşik) çatı 151 7.3.9 Kanatlı çatı 152 7.3.10 Kubbe çatı 152 7.3.11 Silindir (Tonoz) çatı 153 7.4 Ahşap Çatıyı Meydana Getiren Elemanlar 153 7.4.1 Bırakma gergi kirişleri 153 7.4.2 Yastık kirişleri 154 7.4.3 Dikmeler 154 7.4.4 Aşıklar 154 7.4.5 Göğüslemeler 154 7.4.6 Payandalar 155 7.4.7 Yanlamalar 155 7.4.8 Kuşaklar 156 7.4.9 Rüzgâr bağlantıları 156 7.4.10 Mertekler 156 7.4.11 Yardımcı parçalar 156 7.4.12 Çatı örtüsü (kaplaması) 156 7.4.13 Konturvatmanlar 157 7.5 Plâna Çatı Düzenlenmesi 157 7.5.1 Dikdörtgenlere bölme yöntemi 157 7.5.2 Saçaklara paralel çizme yöntemi 158 7.6 Çatıyı Meydana Getiren Taşıyıcı Sistemler 158 7.6.1 Oturtma çatı sistemi 159 7.6.2 Askılı (Asma) çatı sistemi 164 7.6.2.1 Bir askılı çatı makası 165 7.6.2.2 İki askılı çatı makası 166 7.6.2.3 Üç askılı çatı makası 167 7.6.2.4 Çok açıklıklı askılı çatı makası 168 7.6.2.5 Askılı sundurma çatı makasları 168 7.6.3 Oturtma ve askılı çatıların karşılaştırılması 169 7.6.4 Kafes kirişli çatı makasları 172 7.7 Çatı Plânı ve Kesit Çizimi 172 7.8 Çatılarda Eğik Mahyanın Gerçek Boyunun Ve Çatı Yüzeylerinin Gerçek Alanının Bulunması 175 7.8.1 Çatıda eğik mahyanın gerçek boyunun bulunması 175 7.8.2 Çatı yüzeylerinin gerçek alanlarının bulunması 175 7.9 Çatı Örtü Malzemeleri ve Özellikleri 178 7.9.1 Ahşap çatı üzerine bakır levha kaplama 178 7.9.2 Ahşap çatı üzerine galvanizli oluklu sac kaplama 179 7.9.3 Ahşap çatı üzerine asbest levha kaplama 179 7.9.4 Ahşap çatı üzerine pestillerle çatı örtüsü yapılması 180 7.9.5 Eğimli betonarme döşeme çatı üzerine makine kiremidi kaplama . . . 180 7.9.6 Eğimli betonarme döşeme üzerine galvanizli sac kaplama 181 7.9.7 Kurşun çatı kaplaması yapılması 181 7.10 Değerlendirme Soruları 181 ÜNİTE 8 ÇATILARDA YAĞMUR SUYU TESİSATI 8.1 Genel Bilgi 183 8.2 Çinko ve Galvanizli Saclarla Yapılan Tesisat 183 8.2.1 Çatı yağmur suyu tesisatında kullanılan çinko ve galvanizli sac malzemeler 183 8.2.2 Çinko ve galvanizli saclarla uygulamalar 184 8.2.2.1 Oluklar 184 8.2.2.2 Borular 187 8.2.2.3 Duvar ve baca dipleri ile çıkış kapakları 189 8.2.2.4 Dereler 190 8.3. Plâstik Esaslı Malzemelerle Yapılan Tesisat 192 8.3.1. Çatı yağmur suyu tesisatında kullanılan plâstik malzemeler 192 8.3.2 Plâstik malzemelerle uygulamalar 192 8.3.2.1 Plâstik oluklar 192 8.3.2.2 Plâstik borular 193 8.3.2.3 Plâstik dereler 193 8.3.2.4 Duvar ve baca dipleri ile çıkış kapakları 204 8.4 Yağmur Suyu Tesisatının Birim Fiyat Analizlerindeki Yeri 205 8.5 Değerlendirme Sorulan 205 ÜNİTE 9 MERDİVENLER, ASANSÖRLER ve RAMPALAR 9.1 Genel Bilgi 207 9.2 Merdivenler 207 9.2.1 Merdivenlerin elemanları 207 9.2.1.1 Rıht ve basamaklar 207 9.2.1.2 Merdiven kolu ve genişliği 208 9.2.1.3 Sahanlık uzunluğu 210 9.2.1.4 Çıkış hattı 211 9.2.1.5 Merdiven yüksekliği 212 9.2.1.6 Merdiven kovası 213 9.2.1.7 Limonluk 213 9.2.1.8 Korkuluklar ve küpeşteler 214 9.2.2 Merdivenlerin şekillerine göre çeşitleri 216 9.2.2.1 Düz kollu merdivenler 216 9.2.2.2 Kısmen döner merdivenler 217 9.2.2.3 Tam döner merdivenler 217 9.2.3 Merdivenlerin eğimlerine göre çeşitleri 217 9.2.4 Merdivenlerin yapıldıkları malzemelere göre çeşitleri 218 9.2.4.1 Kâgir merdivenler 218 9.2.4.2 Ahşap merdivenler 225 9.2.4.3 Metal merdivenler 236 9.2.5 Merdiven hesabı 238 9.2.6 Merdivenlerin dengelendirilmesi 243 9.2.6.1 Çeyrek döner merdivenin yardımcı doğru yöntemiyle dengelendirilmesi 244 9.2.6.2 Yarım döner merdivenin yardımcı doğru yöntemiyle dengelendirilmesi 245 9.3 İyi Bir Merdivende Aranılan Özellikler 247 9.4 Asansörler 247 9.5 Rampalar 251 9.6 Değerlendirme Sorulan 252 ÜNİTE 10 PREFABRİK YAPILAR 10.1 Genel Bilgi 253 10.2 Prefabrik Yapıların Sınıflandırılması 254 10.2.1 Panel sistemler 254 10.2.2 İskelet sistemler 255 10.2.3 Hücre (Modül) sistemler 255 10.3 Prefabrik Betonarme Yapıları Projelendirme Esasları 256 10.3.1 Prefabrik betonarme yapı elemanlarının üretimi 256 10.3.2 Prefabrik betonarme yapı elemanları 257 10.3.2.1 Prefabrik temeller 257 10.3.2.2 Prefabrik duvar elemanları 259 10.3.2.3 Prefabrik kolonlar 262 10.3.2.4 Prefabrik kirişler 262 10.3.2.5 Prefabrik döşemeler ve çatı plâkları 265 10.3.2.6 Prefabrik merdivenler 266 10.3.3 Prefabrik betonarme yapı elemanlarının birleşimleri 268 10.4 Prefabrik Ahşap Yapılar 274 10.4.1 Prefabrik ahşap binaların tasarım kuralları 275 10.4.2 Prefabrik ahşap yapı elemanları 275 10.4.2.1 Prefabrik ahşap yapılarda temeller 275 10.4.2.2 Prefabrik ahşap yapılarda duvarlar 275 10.4.2.3 Prefabrik ahşap yapılarda döşeme ve tavanlar 278 10.4.2.4 Prefabrik ahşap yapılarda çatılar 278 10.4.2.5 Prefabrik ahşap yapılarda merdivenler 280 10.4.2.6 Prefabrik ahşap yapı elemanlarının birleştirilmesi 280 10.4.2.7 Prefabrik ahşap yapılarda montaj 280 10.5 Prefabrik Çelik Yapılar 281 10.5.1 Prefabrik çelik yapılarda kolonlar ve kirişler 282 10.5.2 Prefabrik çelik yapılarda çatılar 282 10.6 Değerlendirme Sorulan 284 ÜNİTE 11 YAPIDA ELEKTRİK TESİSAT İŞLERİ 11.1 Genel Bilgi 285 11.2 Yapılarda Elektrik İç Tesisatında Kullanılan Malzemeler 286 11.2.1 İletkenler 286 11.2.2 Borular 288 11.2.2.1 Peşel borular 288 11.2.2.2 Stahlpanzer borular (Yarıksız çelik borular) 288 11.2.2.3 Ağır yüklere dayanıklı sert PVC A-AV borular 288 11.2.2.4. PVC bükülgen B borular 289 11.2.2.5 Elektrik boruları ek parçaları 289 11.2.2.6 Borularla ilgili genel kurallar 289 11.2.3 Anahtarlar 290 11.2.4 Fişler ve prizler 293 11.2.5 Buatlar, bağlantı elemanları ve klemensler 294 11.2.6 Duylar ve lâmbalar 296 11.2.7 Sigortalar 298 11.2.8 Tablolar 302 11.2.9 Sayaçlar 304 11.3 Bina Elektrik Tesisatında Hatlar 306 11.3.1 Branşman hattı 306 11.3.2 Ana kolon hattı 306 11.3.3 Kolon hattı 306 11.3.4 Linye hattı 306 11.3.5 Sorti hattı 306 11.4 Bina Elektrik Tesisatının Uygulanması 307 11.4.1 Sıva altı tesisat 307 11.4.1.1 Buatların yerleştirilmesi 308 11.4.1.2 Anahtar ve priz inişleri 308 11.4.2 Sıva üstü tesisat 308 11.5 Bina Elektrik Tesisatı Projeleri 309 11.5.1 Elektrik tesisatı projelerinde işaret ve semboller 309 11.5.2 Bina elektrik tesisatı projelerinin hazırlanması 317 11.5.3 Bina elektrik tesisatı projelerinin uygulanması 317 11.5.4 Bina elektrik tesisatı projelerinin okunması 318 11.6 Değerlendirme Sorulan 320 TERİMLER SÖZLÜĞÜ 321 DİZİN 327 KAYNAKÇA 329