AHŞAP ÇATILAR – Muhittin Binan
ÖNSÖZ
Bu kitap Geleneksel Ahşap Çatılar'ın konstrüksiyon ilkelerini belirlemek ve detaylandırmada, ahşabın özelliklerine bağlı olarak, çözüm prensiplerini, kısaca bir araya getirmek amacı ile tertib edilmiş, uygulamaya dönük olmasının yararlı olacağı düşüncesinden hareket edildiğin¬den çözümlenmiş konstrüksiyon örneklerine ağırlık verilmiş, statik yönü konumuz dışında bıra¬kılmıştır.
Kitabı oluşturan konular on sekiz ana bölüm içinde toplanmıştır. Bu bölümler çatılar hak¬kında genel temel bilgiler, çatı biçimleri, kuruluş, çatıyı etkileyen yükler, çeşitli çatı örtü malze¬meleri ve bunların uygulamaları açısından detay çözümleri verilmiştir.
Tek eğimli ve kırma çatılar, şed çatılar, gelişmiş ahşap çatı makasları ayrı ayrı ve tutkallı dolu gövdeli kirişler hakkında kısa açıklamadan sonra son bölümde Tenekeci işleri olarak ad¬landırılan oluklar, yağmur boruları, dereler ve çatı üzerindeki özel birleşim noktaları üzerinde detaylı açıklamalar yapılmıştır.
Muhittin Binan
17 Ekim 1990
Çatılar, yapı malzemeleri ve teknolojisinin büyük bir değişim içinde bulunduğu günümüzde geleneksel malzeme ve yapım tekniklerinin hala yaşadığı bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda ilk baskısı 1990 yılında yapılan Prof. Muhittin Binan’ın “Ahşap Çatılar” kitabı, alanında bir referans kitabı olma özelliğini korumaktadır. Uygulama alanında yapılan yanlışlar, yanlışlığına rağmen uygulanmasında ısrar edilen detaylar ve sonuçta ortaya çıkan sorunlar bu kitabın tekrar yayınlanmasının faydalı olacağını düşündürmüştür. Bu kitabın, 29 Eylül 2003 tarihinde kaybettiğimiz Prof. Muhittin Binan’ın tüm yayınlarında olduğu gibi el ile yapılmış çizimlerden oluşması, günümüz Mimarlık eğitimi ve uygulama pratiği içinde, ne yazık ki, kaybolmakta olan bir ifade tekniğinin son örneklerinden biri olarak, ona farklı bir belgesellik ve özgünlük kazandırmaktadır. Bu yayın için 1998 tarihli baskı esas alınmıştır.
Prof. Dr. Can Ş. Binan
İstanbul 2010
İÇİNDEKİLER
GELENEKSEL EĞİMLİ AHŞAP ÇATILAR
Örtüler ve Taşıyıcı Sistemler
KAPSAM
ÇATILAR ÜZERİNE GENEL BİLGİ
Çatıda Eğim
Çatıda Biçimlenme
Çatıyı Sınırlayan Elemanlar
ÇATI BİÇİMLERİ
Beşik Çatı
Kırma Çatı
Mansard Çatı
Tek Eğimli Çatı
Haç Biçimli Çatı
Şed Çatılar
Çadır ve Kule Çatılar
Düz Çatılar
ÇATININ KURULUŞU
Beşik Çatılarda Kuruluş
Tek Eğimli Çatılarda Kuruluş
Kırma Çatılarda Kuruluş ve Biçimleniş
Kırma Çatı Planlarının Tertibi
ÇATIYI ETKİYEN YÜKLER
ÇAT ÖRTÜLERİ
Alaturka Kiremit Örtü
Düz Kiremit Örtü
Bitümlü Karton Örtüler
Tek Katlı Bitümlü Karton Örtü
Çıtalı, Tek Katlı Bitümlü Karton Örtü
Çift ve Daha Çok Katlı Bitümlü Karton Örtüler
Bitümlü Karton Örtülerde Birleşim Derzleri
Ahşap, Saman ve Kamış Örtüler
Metal Örtüler
Oluklu Galvanize Saç Örtü ve Genel Kurallar
Düz Levha Örtüler
Metal Levha Örtülerde Genleşme Derzleri ve Birleşim Noktalan
Metal Örtülü Çatılarda Havalandırma
Çinko Levha Örtüler
Kenetli Çinko levha Örtüler
Çıtalı Çinko Levha Örtüler
Bakır Levha Örtüler
Kurşun Levha Örtüler
Alüminyum Levha Örtüler
Alüminyum Trapez Levha Örtüler
Özel Profilli Alümiyum Levha Örtüler
Asbestli Çimento Oluklu Levha Örtüler
Asbestli Çimento Oluklu Levhalarda Boyutlar
Asbestli Çimento Oluklu Levhaların Uygulanması
Asbestli Çimento Oluklu Levhaların Uygulanması
Asbestli Çimento Oluklu Levha Örtülerde Birleşim ve Bitişler
Eğik Mahya (sırt) Örtüsü
Beşik Çatıda Kalkan Duvarı Saçağı
Çatı Örtüsü - Duvar Birleşimi
Çatı Mahyası - Duvar Birleşimi
Duvarla Eğime Paralel Birleşim
Baca Kenarları
Tepe Noktasında Birleşim
Asbestli Çimento Oluklu Levha Örtülerde Kontrol ve Bakım
Asbestli Çimento Oluklu Levha Örtüler İçin Açıklama ve Uyarılar
Asbestli Çimento Oluklu Levha Örtülü Soğuk Çatıda Havalandırma
Kış Aylarında Buzlanma ve Su Göllenmesi
AHŞAP ÇATILARDA TAŞIYICI SİSTEMLER
Oturtma Sistemler
Asma Sistemler
Karma Sistemler
TAŞIYICI SİSTEMİ OLUŞTURAN ELEMANLAR
Çatı Örtüsü
Mertekler
Aşıklar
Dikmeler
Bırakma Kirişi
Kuşaklar
Göğüslemeler
Rüzgâr Bağlantıları
TAŞIYICI SİSTEMLERİN KONSTRÜKSİYONU
Tek Aşıklı Oturtma Sistem
Çatının Kuruluşu
Rüzgâr Etkisi
Rüzgâr ve Stabilite Bağlantıları
Oturtma Sistemde Kontsrüksiyon Elemanları
İki Aşıklı Oturtma Sistem
Üç Aşıklı Oturtma Sistem
Asma ve Destekli Sistemler
Tek Aşıklı Asma Sistemler
Makas Düğüm Noktaları
Gergi - Yanlama Birleşimi
Yanlama - Baba Birleşimi
Baba - Gergi Birleşimi
İki Aşıklı Asma Çatı Konstrüksiyonu
İki Aşıklı Asma Çatıda Düğüm Noktaları
Üç Aşıklı Asma Sistemler
Destekli Sistemler
Tek Noktadan Destekli Sistemler
İki Noktadan Destekli Sistemler
Asma Destekli (karma) Sistem
TEK EĞİMLİ ÇATILAR
KIRMA ÇATILAR
Kuruluş Konstrüksiyon
Kırma Çatı Dereleri
Üç Aşıklı Oturtma - Kırma Çatı
TAŞIYICI SİSTEMİ KARMA OLAN ÇATILAR
ŞED ÇATILARDA TAŞIYICI SİSTEM
HAL ÇATILARI
GELİŞMİŞ AHŞAP ÇATI MAKASLARI
ÇAT MAKASI DÜĞÜM NOKTALARINDA BİRLEŞİM ELEMANLARI
DOLU GÖVDELİ MAKASLAR
ÇATI KONSRÜKSİYONUNDA TUTKALLI DOLU GÖVDELİ KİRİŞLER
TENEKECİ İŞLERİ
Oluklar
Yağmur İniş Boruları
Oturtma - Sandık Oluklar
Dereler
Çatı - Baca Birleşimi
İniş Borusu Birleşimi ve Sandık Oluk
Kırma Çatıda Sandık Oluk, Eğimli Dereden kesit
iniş Borusu - Duvar Bağlantısı
İniş Borusunun Bahçede Bitişi
Baca Etrafında Koruyucu Önlemler
Değişik İç ve Dış Isılara Göre Boru Çekişi ve Bacalarda ısı kaybının önlenmesi
Bacanın Yalıtılması
Beşik ve Kırma Çatı Üstünde Baca Bitişleri
Grublanmış Bacalarda Isı Kaybı, Çekme ve Yanmada Kolaylık Sağlanması,
Sobanın Bağlanışı
Çatıya Girmeden Önce Bacanın Kat Duvarı İle Birleşmesi
Baca Kesitinin Çekişe Etkisi
Hazır Baca Blokları İle Oluşturulan Bacalar
Baca Çevresinde Genleşme Derzleri
Baca Çevresinde Yalıtım
Baca - Boru Birleşimleri ve Baca Temizliği
Planda Çok Sayıdaki Bacaların Çatı Arasında Eğimli Olarak Birleştirilmesi ve Çatı
Üzerinde Tek Baca Olarak Görünüş Sağlanması
Ahşap Çatıda Baca - Çatı Birleşim Detayı
Baca Çatı Birleşim Detayı
Çatıda Baca Bitişleri