ÇEVRE VE YAPI AKUSTİĞİ - MİMARLAR VE MÜHENDİSLER İÇİN EL KİTABI - Sevtap Yılmaz Demirkale
ÖNSÖZ
Yaşamımın her dakikasında bana yol gösteren, karşılıksız destek verip beni sabırla dinleyen sevgili aileme minnettarım.
ARALIK 2006
SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
YAZAR HAKKINDA
Sevtap Yılmaz Demirkale İTÜ Mühendislik Mimarlık Fakültesi'ni 1977'de bitirerek Mimar, ITÜ Fen Bilimleri Enstitüsü1 de Yüksek Lisans eğitimini tamamlayarak 1979'da Y. Mimar oldu. Nisan 1983 de İTÜ Mimarlık Fakültesi'nde Araştırma Görevlisi olarak göreve başladı. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü' de Doktora eğitimini tamamlayarak 1986 yılında Doktor, 1987'de Y.Doç. Dr., 1988'de Doç. Dr., Ocak 1996'da Prof. Dr. unvanlarını aldı. Ses yalıtımı; ses yutucu malzemeler; oditoryumların, konser salonların, sinemaların ve televizyon stüdyoların akustik tasarımları; çevresel gürültünün değerlendirilmesi ve gürültü haritalarının hazırlanması çalışma alanları arasındadır. Yukarıda verilen çalışma alanlarında yurt içinde ve yurt dışında yayınlanmış çok sayıda makale, bildirisi ve uygulaması bulunmaktadır.
İÇİNDEKİLER
Ses Gölgeleri
Fısıldayan Galeri
Işın - Diyagram Analizi
Yansımış Sesin Yayılımı
Işın - Diyagram Analizi
Silim Kaynakları
GÜRÜLTÜ GÖSTERGELERİ VE KRİTERLERİ
Gürültünün İnsan üzerindeki etkileri
Sınıflandırılması
Gürültüye Bağlı İşitme Bozukluğu
Konuşmanın Engellenmesi
Gürültünün Uyku Özerindeki Etkileri
Gürültünün Kardiyovasküler ve Fizyolojik Etkileri
Gürültünün Ruh Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Gürültünün İş Performansı Üzerindeki Etkileri
Gürültüsünün Konut Alanlarındaki Genel Davranış ve Rahatsızlık Üzerindeki Etkileri
Gürültülerin Sınıflandırılması
Çevre Gürültüsü Göstergeleri ve Kapalı Mekân Kriterleri
Çevre Gürültüsü Göstergeleri
A-Ölçümlü Ses Basınç Düzeyi
C-Ölçümlü Ses Basınç Düzeyi
D-Ölçümlü Ses Basınç Düzeyi
Algılanan Ses Düzeyi (PNL)
Eşdeğer Sürekli Gürültü Düzeyi (t@q)
Gündüz-Gece Gürültü Düzeyi (L^n)
Gürültü Kirliliği Düzeyi
Trafik Gürültüsü İndeksi
Aşma Seviyeleri (Ln)
jSes Etkileme Düzeyi Kriteri (SEL)
Kapalı Mekanlarda Ses Kriterleri
Gürültü Ölçütü (NC)
Tercih Edilen Gürültü Ölçütü (PNC)
Oda Kriteri Eğrileri (RC Eğrileri Gürültü Sınıflandırma Ölçütü (NR)
Dengelenmiş Gürültü Kriteri
Konuşma Girişim Düzeyi
Endüstride Duyma Hasarı Riski ile İlgili Kriterler
Gürültü ile İlgili Uluslararası Kuruluşlar
Çevre Koruma Kurumu (EPA)
Konut ve Şehir Gelişme Bölümü (HUD)
Federal Karayolu Kurulu (FHWA)
Federal Havacılık Kurulu (FAA)
Federal Transit Kurulu (FTÂ )
Mesleki Güvenlik ve Sağlık Anlaşması (OSHA)
Çevre Göstergelerinin Ölçülmesi ve Stratejik Gürültü Haritaları:
Atatürk Hava Alanı Uygulaması Örneği
Uçağın Değişik Konumlarında Oluşan Gürültünün İncelenmesi
Uçağın Zemindeki Çalışması Sırasında Oluşan
Gürültünün İncelenmesi
Uçağın Kalkış ve Tepe üstü Uçuşları Sırasında Oluşan Gürültünün İncelenmesi
Uçağın İnişi Sırasında Oluşan Gürültünün İncelenmesi
Gürültü Ölçme Çalışmalarında Uyulması Gereken
Standartlar, Koşullar ve Ölçüm Sistemleri
Gürültü Ölçme Çalışmalarında Uyulması
Gereken Standartlar ve Koşullar
Gürültü Ölçme Sistemleri
Atatürk Havaalanı Çevresinde Uçak Gürültü Ölçümleri
Uçakların Kalkış Zamanlan Sırasında Oluşan Gürültünün Ölçülmesi
Deneysel Çalışma Sonucunda Elde Edilen Sonuçlar
Uçağın Kalkış ve Tepe Üstü Uçuşları Sırasında Oluşan Gürültünün İncelenmesi
YAPI ELEMANLARINDA HAVA DÖĞUŞIU SESİN YAYILMASI VE DENETİMİ
Sesin Binada Yayılma Yolları, Sesin Yalıtımı ve Emilmesi Arasındaki İlişki
Seslerin Yayılma Yollarına Göre Sınıflandırılması
Sesin Yalıtımı ile Sesin Emilmesi Arasındaki İlişki
Tek Tabakalı Yapı Elemanlarında Hava Doğuşlu Sesin Yayılması
Düşük Frekanslarda Ses Dalgasının Yayılması
Orta Frekanslarda Ses Dalgasının Yayılması
Sertlik Etkisi ve Kütle Kanunu
Yüksek Frekanslarda Ses Dalgasının Yayılması
Panelin Kalınlığı ve Çakışma Etkisi
Yapı Malzemesinin Titreşim Emiciliği ve
Kritik Frekans Etkisi
İki Tabakalı Yapı Elemanlarında Sesin Yayılması İki Tabakalı Yapı Elemanlarında Sesin Yayılması
Düşük Frekans Bölgesinde Sesin Yayılması
Orta Frekans Bölgesinde Sesin Yayılması
Yüksek Frekans Bölgesinde Sesin Yayılması
Yapı Konstrüksiyonunun Tabakalarını Ayırmanın Önemi
Geniş Boşluk Derinliğinin Önemi
Boşlukta Gözenekli Ses Yutucu Malzeme Kullanmanın Önemi
Boşluklu Yalıtımın Yoğunluğu
Yapı Tabakalarının Birbirinden Farklı Olmasının Önemi
Üç Ya Da Daha Fazla Tabakalı Yapı Elemanlarında Sesin Yayılması
Sandviç Panellerde Sesin Yayılması
İki Katmanlı Sandviç Panellerde Sesin Yayılması
Üç Katmanlı Sandviç Panellerde Sesin Yayılması
Ses Delikleri
Sesi Dolaylı Olarak İleten Geçişlerin Engellenmesi
Ses Deliklerinin TL Üzerindeki Etkisi
Kompozit Duvarlardan Sesin Yayılması
İki Mekan Arasındaki Ses Azaltımı, İç ve Dış Gürültü Etkileri
İki Hacim Arasındaki Ses Seviyesi Farkı
İç Gürültünün Dış Gürültüye Etkisi
Dış Gürültünün İç Gürültüye Etkisi
Ses Azaltımı ve Sesin Maskelenmesi
Çeşitli Duvar Konstrüksiyonlarında Hava Doğuşlu Seslerin Yalıtımı
Betonarme Duvar ve Döşemelerde Sesin Yalıtımı
Tek Tabakalı Yığma Duvarlarda Sesin Yalıtımı
Çift Tabakalı Yığma Duvarlarda Sesin Yalıtımı
Kaplamalı Yığma Duvarlarda Sesin Yalıtımı
Ses Yalıtımı Açısından Duvar Konstrüksiyonlarının İyileştirilmesi
Ses Yalıtımı Açısından Tek Tabakalı Duvar Uygulamalarında İyileştirme
Ses Yalıtımı Açısından Çift Tabakalı Duvar Uygulamalarında İyileştirme
Ses Yalıtımı Açısından Alçı Panellerden Yapılan
Çok Tabakalı Duvar Uygulamalarında İyileştirme
Ses Geçiş Kaybının Laboratuarda Ölçülmesi
STC Ölçümlendirme Sistemi
EN Standartlarına Göre Odalar Arasındaki Hava Doğuşlu Sesin Yalıtımı
Bina Elemanı Performansını Anlatmak için Kullanılan Büyüklükler
Görünen Ses Azalma İndeksi, R'
Standartlaştırılmış Ses Seviye Farkı, Dnı
Normalleştirilmiş Ses Seviye Farkı, Dn
Yapı Elemanın Performansını Değerlendirebilmek için Kullanılan Büyüklükler
Ses Azalma İndeksi
Yapı Elemanın Normalleştirilmiş Ses Seviye Farkı
EN ve ISO Standartlarına Göre Hava Doğuşlu
Dış Gürültünün Yalıtımı
EN Standartlarına Göre Bina Performansını
TABLO LİSTESİ ŞEKİL LİSTESİ SEMBOL LİSTESİ UYGULAMA LİSTESİ
SES İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
Dalga Hareketi
Frekans
Oktav Bantlar
Dalga Boyu
Periyot
Genlik
Sesin Hızı
Ses Şiddeti
Ses Basıncı
Desibel ile toplama, çıkartma yapmak ve ortalama almak
Ses Düzeyi
Ses Yüksekliği Düzeyi
Ses Yüksekliği
SERBEST ALANDA SESİN YAYILMASI
Sesin Açık Alanda (Serbest Alanda) Yayılması
Koşullarında Kaynağın Özellikleri
Nokta Kaynak
Çizgi Kaynak
Düzlem Kaynak
Sesin Yayılmasında Uzaklık Faktörünün Etkisi
Sesin Yayılmasında Sınırlı Yol Görüş Faktörünün Etkisi
Sesin Yayılmasında Meteorolojik Faktörlerin Etkisi
Rüzgârın Etkisi
Sıcaklık Değişimleri Etkisi
Sesin Yayılmasında Havanın Tutuculuk Faktörünün Etkisi
Geleneksel emme
Moleküler Emme
Sesin Yayılmasında Zemin Faktörünün Etkisi
Akustik Gölge Bölgelerinin Oluşumu
Meteorolojik ve Zemin Faktörleri Nedeniyle Ses Basınç Düzeyindeki Aşın Azaltımın Elde Edilmesi
Süreçte Etkili Olan Parametreler
Sesin Yayılmasında Engel Faktörünün Etkisi
Bitkilendirme İle Gürültünün Azaltımı
Toprak Tümseklerle Gürültünün Azaltılması
Serbest Alanda İnce Duvar Engellerle Gürültü Azalımı
Sınırsız Uzunlukta Engel Azaltımı
Sınırlı Uzunlukta Engel Azaltımı
Serbest Alan için Yapılan Gürültü Engel Tasarımları
Kendinden Korumalı Bina Formları, Balkonlar, Çıkmalar
Kendinden Korumalı Bina Formları
Balkonlar ve Konsol Çıkmalar
KAPALI MEKANLARDA SESİN YAYILMASI
Sesin Yansıması
Sesin Yutulması
Sesin Yayılması Saçılması
Sesin Kırılması
Çınlama Süresi
Oda Modları
Eko
Eko Kontrolü
Tavan Şekilleri
Arka ve Yan Duvar Şekilleri
Sesin Odaklanması
Yüzer Döşeme Tipleri
Betonarme Döşeme Üzerine Yüzer Döşemeler
Ahşap Döşeme Üzerine Yüzer Döşemeler
Darbe Doğuşlu Gürültü Yalıtımı için Tavan
Döşeme Konstrüksiyonları
Devam Etmeyen Yapılar
Asma Tavanlar
Kats Doğuşlu Sesin Ölçülmesi
Laboratuar Ölçümleri
Yerinde Yapılan Ölçümler
Avrupa Birliği Standartları EN 12354-1
Odalar Arasında Darbe Sesinin Yalıtılması
Bina Performansını Anlatmak için Kullanılan Nicelikler
Normalleştirilmiş Darbe Sesi Basınç Seviyesi L'n
Standartlaştırılmış Darbe Sesi Basınç Seviyesi LVr
Elemanın Performansını Değerlendirmek için
Kullanılan Büyüklükler
Normalleştirilmiş Darbe Sesi Basınç Seviyesi Ln
Yapı Elemanlarının Değerlendirilmesi
PENCERE VE KAPILARIN SES YALITIMI
Pencerelerin Ses Yalıtımları
Çift Camlı Pencereler
Boşluktaki Titreşimin Normal Modları
Rastlantı Etkisi
Hava Akımının Kontrolü
Cam Kalınlığı, Tek Cam, Çift Cam ve Lamine Cam Kullanımı
Pencerenin İç Kesiminin Ses Yutucu Malzemeyle Kaplanması
Açılan Pencerelerin Ses Yalıtımları
Pencerelerin Ses Yalıtımlarının İyileştirilmesi
Pencerelerin Yalıtım Değerleri, Rw
Kapıların Ses Yalıtımları
Ses Yalıtımı Sağlayan Kapılar
Kapılarda Ses Sızıntıları
Kapıların Ses Yalıtım Değerleri
SES EMİCİ MALZEMELER VE UYGULAMALARI
Ses Masal Emilir?
Emiciliğe Tesir Eden Faktörler
Malzemenin Seçimi
Ses Yutucu Malzemelerin Sınıflandırılması
Gözenekli Malzemeler
Prefabrike Akustik Üniteleri
Akustik Sıvalar ve Sprey Püskürtücüler
Akustik Yalıtım Örtüler
Halı ve Kumaşlar
Panel (ya da Zar Benzeri) Yutucular
Boşluk ya da Helmholz Rezonatörleri
Bireysel Boşluk Rezonatörleri
Delikli Panel Rezonatörleri
Yarık Rezonatörler
Mekan Yutucuları
Değişken Yutucular
Ses Yutucu Malzemelerin Montajı we Sökülmesi
Ses Yutucu Malzemelerin Kullanım Yerleri
Hacim Gürültüsünü Azaltılması
Hacimler için Önerilen Ses Emme İşlemleri
Anlatmak İçin Kullanılan Büyüklükler
Görünen Ses Azalma İndeksi, R45»
Görünen Ses Azalma İndeksi, R'tr,s
Standartlaştırılmış Ses Seviye Farkı, D2m,n,T
Normalleştirilmiş Ses Seviye Farkı, D2m,n
EN Standartlarına Göre Yapı Elemanı
Performansını Gösteren Değerler
Ses Azalma İndeksi, R
Elemanın Normalleştirilmiş Ses Seviye Farkı, Dn,E
ISO 717-1 Standardına Göre Hava ile Yayılan Sesin Yalıtımının Değerlendirilmesinde Tek Sayılı Büyüklüğün Hesaplanması
Hava ile Yayılan Sesin Yalıtımı için Tek Sayılı Büyüklük
Spektrum Adaptasyon Büyüklükleri
Tek Sayılı Büyüklüklerin Değerlendirilmesi için İşlem
Referans Değerler
Ses Spektrumları
Karşılaştırma Metodu
Spektrum Adaptasyon Büyüklüklerinin Hesaplanması
Sonuçların Gösterilmesi
Ek Katmanlar ile Ses Azaltım İndeksinin Geliştirilmesi, AR
Bazı Avrupa Ülkelerinde ve Türkiye'de Ses Yalıtım Yönetmelikleri ve Standartları
Bazı Avrupa Ülkelerinde Ses Yalıtım Yönetmelikleri ve Standartları
Türkiye'de Ses Yalıtım Yönetmelikleri ve Standartları
KATI DOĞUŞLU SESİM YAYILMASI VE DENETİMİ
Yumuşak Esnek Yüzeyler
Yüzer Döşemeler
Yüzer Döşemelerin Ses Yalıtımları