İNŞAAT SÖZLEŞMELERİ ESASLARI VE UYGULAMALARI – Rıfat Akbıyıklı
ÖNSÖZ
Ülkemizde inşaat sözleşmeleri esas olarak hukuk fakültelerinde Sözleşmeler Hukuku dersi içerisinde okutulmaktadır. Aynı ders içerik olarak belki daha az hacimli olsa da inşaat mühendisliği eğitiminin de vazgeçilmez bir disiplini haline gelmiştir. Bunun böyle olmasının nedeni Türkiye inşaat sektörünün son 20 - 25 yılda üstlenmiş olduğu ve oldukça büyük ve karmaşık ve sözleşmesel olarak çok taraflı ulusal ve uluslar arası projelerdir, inşaat Sözleşme esasları inşaat sektöründe yönetici-mühendis olarak çalışacak olanların muhakkak iyi bilmeleri gereken bir disiplindir. Bu kitap inşaat sözleşmeleri ve onların esasları ile ilgili olup sözleşme şartlarının inşaat sektörü projelerinin yönetilmesinde ve inşaat işleri maliyetlerine olan etkisini incelemektedir. Uzun yıllar gerek yurt dışındaki alt-yapı projeleri ve gerekse Türkiye Otoyol İnşaatları ile ilgili olarak inşaat sözleşmeleri kaleme almış ve yönetmiş bulunmaktayım. Bu uzun zaman içerisinde pek çok hukukçu ve yerli ve yabancı sözleşme uzmanı ile çalışmış ve çeşitli inşaat sektörü altyapılarına ilişkin pek çok ana ve alt-sözleşme inceleme fırsatı doğmuştur. Bütün bunlar bende inşaat sözleşmelerine olan ilgiyi artırmış ve konunun bilimsel araştırmasına itmiştir. Konunun bilimselliğini İngiltere Bath Üniversitesindeki İnşaat Proje Yönetimi Yüksek Lisans programında pekiştirme fırsatı bulduğumu itiraf etmek isterim. Orada konu ile ilgili olarak Prof. Dr. Anthony Lavers ve Dr. Peter Fenn’den aldığım “Legal Aspects and Construction Contracts” dersi benim için önemli bir dönüm noktası olmuştur. Bath’taki bu Yüksek Lisans programı sırasında The Society of Construction Law ile temas sağlamış olmam benim bu alana olan ilgimi daha da artırmış ve bu kurumdan çok faydalı yayınlar elde etmeme vesile olmuştur. Bütün bu bahsedilenler ve Sakarya
Üniversitesinde de 3 yıldan beri “İnşaat Sözleşmeleri” dersini vermiş
YAZAR HAKKINDA
Yrd. Doç. Dr. Rıfat Akbıyıklı Tepebaşı-Girne-Kıbrıs doğumludur. 1975 yılında Norveç Teknik Üniversitesi (NTNU) İnşaat Mühendisliği Bölümünden İnş. Yük. Müh. olarak mezun olmuştur. 16 yıl Norveç'te özel sektörde statikçi olarak çalıştıktan sonra Türkiye'ye dönmüş ve Kınalı-Sakarya Otoyolu ve Gümüşova Gerede Otoyolu (Bolu Dağı Geçişi Dahil) projelerinde 12 yıl yönetici olarak çalışmıştır. Özel sektörde bulunduğu sırada Norveç Teknoloji Enstitüsünden İş İdaresi Diploması ve Bath Üniversitesinden (İngiltere) İnşaat Proje Yönetimi Yüksek Lisans Diploması almıştır. 2005 yılında ise Salford Üniversitesinde İnşaat Proje Yönetimi doktorasını tamamlamış ve halen Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Dr. Akbıyıklı, Jin. Op. Dr. Handan Akbıyıklı ile evli olup üniversite mezunu iki kız babasıdır. Çok iyi derecede İngilizce ve Norveççe ile orta derecede İtalyanca bilen Dr. Akbıyıklı'nın uluslararası yayınlanmış pek çok makale ve bildirisi ile kitap bölümleri ve kitabı mevcuttur.
İÇİNDEKİLER
İs İnşaat Sözleşmelerine Giriş
Giriş
Hukuk
Borç İlişkisi ' Borcun Kaynakları Sözleşmeler
Eser Sözleşmesinin Unsurları Eser Sözleşmesinde Müteahhidin Borçları Sözleşme Tipleri Sözleşmelerin Teşekkül Edilmesi Sözleşme Şartları
Sözleşme Şartının Önemi Şartların Sözleşmeye Dahil Edilmesi Hariç Tutma Maddeleri Hükümsüz ve İptali Mümkün Sözleşmeler Akdi Münasebet Temlik (Devir)
Özel Borç İlişkilerinde Sözleşmelerin Devri Alacağın Temliki Borcun Nakli 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda Sözleşmelerin Devri
Zorunlu Hallerin Ortaya Çıkması İhale Yetkilisinin Yazılı İzni Devir Alacaklarda İlk İhale Şartlarının Aranması
Devir Eden veya Devir Alanların Üç Yıl İçinde Başka Bir Sözleşmeyi Devir Alıp Almadıklarının Tespiti Sözleşmelerin Sona Erdirilmesi İşin İcrası İle Anlaşma İle
Beklenmeyen Durum ve Olaylardan Dolayı Akdi Sözleşmeyi Fesih veya Değiştirme İle Bozma
Sözleşmenin Bozulmasına İlişkin Çareler Zarar ve Ziyan Çareleri Ecr-i Misil
Nasafet ve Hakkaniyet Kurallarına Uygun Çareler Aynen İfa
Bir şey Yapma veya Yapmama Hususunda Mahkemece Emir Verilmesi ’ Tashih Etme, Düzeltme Borçlar Kanunu ve İnşaat Sözleşmeleri Niyet Mektubu KAYNAKÇA
BÖLÜM 2. İnşaat Projeleri Satınalma ve İhale Yöntemleri Sat ma İmaya Giriş
SatınalmaStratejisinde İşverenin Rolü Satınalma Yöntemleri
Profesyonel Meslek Yönetiminde Satınalma Yöntemi (Tasarla - İhale Et - Yap)
Yapımcı Yönetiminde Satınalma Yöntemi (Tasarla - Yap)
Yönetim Şekilli Satınalma Satınalma Yönetimi Sözleşme Yönetiminin Paydaşları Tedarik Yönetiminin ve İhale Biçiminin Belirlenmesi KAYNAKÇA
BÖLÜM 3: İnşaat Sektöründe İmtiyaz Şekilli İnovatif Satınalma Yaklaşsınlar ve Yap - İşlet - Devret
Yap - İşlet - Devret (YİD)
Türkiye'de YİD Modeli
YİD Modelinin Özellikleri YİD Modelinin Hukuki Niteliği ve Tarafları Yap - İşlet - Devret Modelinin Tarafları, Tarafların Borçları ve Sözleşmeleri
Yap - İşlet - Devret Sözleşmesinin Tarafları ve Tarafların Borçları Yap - İşlet - Devret Modelinin Sözleşmeleri Yap - İşlet - Devret Modeli He Güdü/en Amaç Yap - İşlet - Devret Modelinin Nitelikleri Yap - İşlet - Devret Modelinde Şirketin Nitelikleri YİD Modelinde Krediler Türkiye'de YİD Modelinin Yasal Çerçevesi Türkiye'de YİD Modelinin İşleyişi (Enerji Projesi Örneği)
Yap - Sahip Ol - İşlet - Devret (YSİD) Modeli Yap - Sahip Ol - İşlet (YSİ) Modeli Tasar/a - Yap - Finanse Et - İşlet (TYFİ) Modeli Yap - İşlet (Yİ) Modeli İşletme Hakkı Devri (İHD) Modeli KAYNAKÇA
BÖLÜM 4: Kamu İhale Kanunu (4734) öle Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu (4735)
Yaklaşık Maliyet Tespiti Giriş
Kamu İhale Kanunu Kapsamı
Kamu İhale Kanununda Getirilen Yenilikler Kamu İhalesi Nedir?
4734 Sayılı Kanunun Revize Edilmiş Hali ve 2886 Sayılı Devlet İhale Kanununun Karşılaştırılması
4735 Sayılı Kanunun 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu He Karşılaştırılması
Avrupa Birliği ve Türkiye'de Kamu İhalesi Yaklaşık Maliyet Tespiti
Yaklaşık Maliyet Hesabına Esas Fiyat ve Rayiçlerin Tespiti
Yapı Yaklaşık Maliyetlerinde Fiyatların Oluşması Yaklaşık Maliyetin İhale Sürecindeki Yeri Anahtar Teslimi Götürü Bedel İşlerde Pursantaj Değerinin Tespiti
Yaklaşık Maliyetin Hesaplanması Yaklaşık Maliyetin Önemi
Danışmanlık Hizmet Alımı Yoluyla Yaklaşık Maliyetin
Hesaplattırılması
Yaklaşık Maliyet Değerlendirmesi
Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Malzeme Giderleri Hesabı İşçilik Giderleri Hesabı Makine Giderleri Hesabı Genel Giderler
KAYNAKÇA
BÖLÜM 5 FIDIC Sözleşmeleri
FIDIC'in Kuruluşu, Amacı ve Yapısı
FIDIC Tip Sözleşmeleri
FIDIC Sözleşmelerinin Detayları
FIDIC Sözleşmelerinde Mühendis'in İşlevi, Faaliyetleri, Yetki ve Görevleri
Mühendis'in İşlevi Mühendis'in Faaliyetleri Mühendis'in Yetki ve Görevleri Mühendis'in Yetkileri Mühendis'in Görevleri
BÖLÜM 6: Uyuşmazlık Yönetimi
Giriş
İnşaat Uyuşmazlıklarının Tabiatı FIDIC Sözleşmesine Göre Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları Anlaşmazlıkların Çözümü İçin FIDIC Sözleşmelerinin Türkiye Otoyol Projelerinde Uygulaması Hakem Oturumları (Tahkim) Nasıl Karar Verir?
KAYNAKÇA
BÖLÜM 7: Yapım İşlerinde Sözleşme Uygulaması Aşamasında Gecikme ve Süre Uzatımı
Genel
Gecikme ve Tazminle İlgili Temel Prensipler Gecikme ve İşlerde Kesilme ve Duraklamalar ' Gecikme
Kritik ve Kritik Olmayan Gecikmeler Kabul Edilebilen Fakat Tazmin Edilmeyen Gecikmeler Tazmin Edilebilir Gecikmeler
Kabul Edilemeyen Gecikmeler
Türkiye'de Uygulama İşlerine Ait Tip Sözleşmede Gecikme (Teklif Birim Fiyatlı İşler İçin)
Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi (BİGŞ)'ne Göre Kamu Yatırım İşlerinde Gecikme Cezasının Kesilmesi ve Gecikmelerin Kaynakları
T. J FIDIC Kırmızı Kitaba Göre Gecikme Konusu KAYNAKÇA
EKLER
Menfez Beton İşleri Teklif Şartnamesi (Örnek) Prekast Kiriş Üretimi ASS-Sözleşmesi (Örnek) Niyet Protokolü (Örnek)