TEKNİK RESİM MAKİNE – Hamit Küçük
ÖNSÖZ
Günümüzde gelişen teknoloji, teknik alanda çalışan, mühendisten kalifiye işçiye kadar tüm elemanların, çok iyi Teknik Resim bilgisine sahip olmasını gerektirmektedir. Çünkü yapılması tasarlanan bir makinenin, bir sistemin veya bir mekanizmanın, düşünce safhasından imalât ve montajına kadar her aşamada; daha sonra da tamir, bakım ve onarım sırasında yararlanılan Teknik Resimler, en önemli bilgi kaynağı ve uluslar arası iletişim aracıdır. Bu yüzden gelişmiş sanayi ülkelerinde Teknik Resim konusuna çok önem verilmektedir. İyi Teknik Resim bilgisine sahip olmayan elemanların mesleklerinde başarılı olma ve yükselme şansları yoktur.
Bir teknik elemanın iyi Teknik Resim bilgisine sahip olabilmesi için bunun eğitimini almış olması ve cisimleri üç boyutlu olarak hâfızasında canlandırma yeteneğini geliştirmiş olması gerekmektedir. Bunun yanında çizim kurallarını ve mesleğiyle ilgili Standartları bilmesi ve ona göre hareket etmesi, gerekli yerlerde lâzım olan değerleri ilgili tablolardan alabilmesi gerekmektedir.
Bütün bu hususlar göz önüne alınarak ve uzun yıllar edinilen meslekî tecrübelerden de yararlanılarak hazırlanan bu Teknik Resim kitabı teknik eğitim veren yüksek okul ve mühendislik fakültelerinde okuyan öğrenciler için yardımcı ders kitabı; Türk endüstrisinde çalışan tüm teknik elemanların zaman zaman başvurabileceği bir kaynak olarak hazırlanmıştır.
Bu Teknik Resim kitabı, Türkiye’de de geçerli olan Uluslar arası ISO, Avrupa EN ve Alman DİN Normları esas alınarak ve Türk Standartları Enstitüsünün yayınladığı standartlara (TS) uygun olarak hazırlanmıştır. Teknik elemanların ihtiyaç duyacağı tüm temel bilgiler, Teknik Resmin bütün konu ve kuralları sistemli bir şekilde ele alınarak, ilgili standartlar ışığında ve öğrencinin kendi kendine okuyup anlayabileceği bir şekilde, sade bir dille izah edilmesine ve resimlerle açıklanmasına özen gösterilmiştir. Her konuyla ilgili Tablolar uluslar arası ISO, Avrupa EN ve Alman DİN Normlarından alıntı yapılarak bu kitaba ilâve edilmiş, gereksiz bilgiler verilmekten kaçınılmıştır.
Ayrıca kitapta, birbiriyle ilgili ve ortak konular bir bölümde toplanarak birlikte işlenmiş, çözümler için genel bir yol izlenerek öğrenciye, Teknik Resim açısından anahtar niteliğinde temel düşünce tarzı ve bakış açısı kazandırılmaya çalışılmıştır. Her konunun sonunda yer verilen pratikten örneklerle, öğrencinin dikkatini pratiğe çekerek öğrendikleri ile meslek yaşamı arasında bir bağ kurması; alıştırma ve problemlerle uygulama yapması ve kendi kendini kontrol etmesi amaçlanmıştır.
Tüm eksiklerine rağmen teknik alanda büyük bir boşluğu dolduracağına inandığım bu Teknik Resim kitabının tüm öğrencilere ve Türk endüstrisinde çalışan tüm teknik elemanlara yararlı olmasını dilerim.
Hamit KÜÇÜK
İÇİNDEKİLER
TEKNİK RESMİN ÖNEMİ
Teknik Resmin tarihi ve standartlar
Teknik Resim çeşitleri
TEKNİK RESİM ÇİZİMİNDE KULLANILAN MALZEMELER
Resim kâğıtları
Resim kâğıtlarının ebatları Resim başlığı ve parça listesi
Resim kâğıtlarının katlanması Resim tahtaları ve resim masaları T-Cetveli Cetveller
Teknik resimde kullanılan ölçekler Gönyeler Şablonlar Pergeller
Rapido kalem takımı Kurşun kalemler Diğer malzemeler SORULAR
TEKNİK RESİMDE KULLANILAN ÇİZGİLER
Çizgilerin kullanılma yerleri
Çizgilerin tercih sırası
YAZILAR
Alıştırmalar
SORULAR
GEOMETRİK ŞEKİLLERİN ÇİZİMİ
DOĞRU, DOĞRU PARÇASI VE VEKTÖRLE İLGİLİ ÇİZİMLER
Doğru parçasının orta noktasının bulunması
Doğru üzerindeki bir noktadan dik çıkılması
Doğru parçası üzerindeki bir noktadan dik çıkılması
Bir doğruya dışındaki bir noktadan dik inilmesi
Bir doğruya dışındaki bir noktadan paralel çizilmesi
Herhangi bir açının ikiye bölünmesi
Dik açıların üçe bölünmesi
Doğru parçasını eşit parçalara bölme
Doğru parçasını belli bir oranda bölme
Eşkenar üçgen çizimi
Kare çizimi
ÇEMBER VE YAYLARLA İLGİLİ ÇİZİMLER
Köşelerin yuvarlatı İması
Çember üzerindeki bir noktadan teğet çizimi
Çember dışındaki bir noktadan teğet çizimi
Çemberle doğrunun bir yayla birleştirilmesi
Çemberle noktanın bir yayla birleştirilmesi İki çembere ortak teğet çizimi İki çemberin yayla birleştirilmesi Çember ve yayların merkezinin bulunması
Çember içine eşkenar üçgen ve yedigen çizimi “ dörtgen ve sekizgen çizimi
Çember içine beşgen ve ongen çizimi
altıgen ve onikigen çizimi
ELİPS VE OVAL ÇİZİMLER!
İp yardımıyla elips çizimi Çember yardımıyla elips çizimi
Pergel yardımıyla elips çizimi Paralelkenar ve dikdörtgen içine elips çizimi
Paralelogram yardımıyla elips çizimi
Dikdörtgen ve kare yardımıyla oval çizimi Küçük çapı verilen oval çizimi Büyük çapı verilen oval çizimi Üç parçalı oval çizimi
Sepet kulpu biçiminde beş parçalı oval çizimi
PARABOL ÇİZİMLERİ
Odak noktası ile doğrultmanı verilen parabolün çizimi Herhangi bir açı içine parabol çizimi Bir noktası verilen parabolün çizimi Dikdörtgen içine parabol çizimi
HİPERBOL ÇİZİMLERİ
Odak noktaları ile tepe noktaları verilen hiperbolün çizimi Asimptotları ile bir noktası verilen hiperbolün çizimi
SPİRAL ÇİZİMLERİ
Hatvesi (Adımı) verilen spiralin çizimi
Arşimet spirali çizimi Vida eğrisi (Helis) çizimi Evoivent eğrisi çizimi
Ortosıkloid, Episıkloid ve Hiposıkloid eğrisi çizimi Alıştırmalar
SORULAR
İZDÜŞÜM VE GÖRÜNÜŞLER
İzdüşüm ve izdüşüm metotları
Eşlenik Dik izdüşüm metoduyla görünüşlerin bulunması Görünüşlerin düzenlenmesi
Birinci Projeksiyon metoduna göre görünüşlerin düzenlenmesi
SORULAR
Üçüncü Projeksiyon metoduna göre görünüşlerin düzenlenmesi
Gerçek büyüklüklerin bulunması
Perspektif Resimler
Aksonometrik perspektifler
Eğik perspektifler
Konik (Merkezi) perspektifler
SORULAR
KESİTLER
Kesit çeşitleri j
Yardımcı (Özel) görünüşler
ÖLÇÜLENDİRME
Ölçülendirme sistemleri Ölçülerin yazılması Ölçülendirme usulleri
Düzgün (Geometrik) şekilli cisimlerin ölçülendirilmesi
İnce parçaların (Sacların) ölçülendirilmesi
Silindirik parçaların ölçülendirilmesi
Punto delikleri
Dipköşe Faturalar (Taşlama kanalları)
Emniyet segmanları
Yayların ve pahların ölçülendirilmesi
Kama kanallarının ölçülendirilmesi
Prizmatik parçalar
Prizmatik parçaların ölçülendirilmesi
Hem tornada hem frezede işlenen parçaların ölçülendirilmesi
TOLERANS VE ALIŞTIRMALAR
Boyut Toleransları
İSO-Tennel toleranslan
Alıştırma toleranslan
ISO Alıştırma sistemleri
Rulmanlı yataklarda alıştırma toleransları
Genel toleranslar
Şekil ve Konum toleransları
SORULAR
YÜZEY İŞARETLERİ
Sertleştirilmiş ve kaplanmış yüzeyler Rendel (Tırtıl) açılmış yüzeyler
SORULAR
VİDA, CIVATA VE SOMUNLAR
Vidalar
Cıvata ve somunlar
Cıvata yuvaları