UYGULAMALI MAKİNA ELEMANLARI EL KİTABI – Erdal Çiftçi
ÖNSÖZ
Makina ve makina parçalarının imalatını yapan fabrika veya iş yerlerindeki teknik elemanlar, imalatını yapacağı makina ve parçalarını birçok aşamadan geçirmek suretiyle gerçekleştirir. İmalatta ilk adım, yapılacak olan makina veya parçalarının tasarımını gerçekleştirmektir. Tasarımı yapılan makina parçalan değişik imalat tezgahlarında çeşitli imalat aşamalarından geçerek imalat gerçekleşir.
Tasarım ve imalat aşamalarını gerçekleştiren bu teknik elemanların gerekli teknik bilgilere sahip olması gerekir. Fakat bu elemanların tasarım ve imalat bilgilerinin hepsini hatırlayıp işlemleri gerçekleştirmesi oldukça zordur.
Bu kitap önemli bilgileri, çizelgeleri ve şekilleri bir araya getirerek teknik elemanların yararlanabileceği bir kaynak kitap olarak hazırlanmıştır.
Erdal ÇİFTÇİ
İÇİNDEKİLER
TOLERANSLAR
Boyut Toleransları
Tolerans
Esas Tolerans (İT)
Alıştırma Sistemleri
Normal Delik ve Normal Mil Sistemindeki Harfler ve Rakamlar
Normal Delik Alıştırma Sistemi
Normal Delik
Normal Mil Alıştırma Sistemi
Normal Mil
ISO Alıştırma Dereceleri ve Eşdeğerleri
Makina İmalatında Tercih Edilen ISO Alıştırmaları ve Uygulama Yerleri
Toleransların Resimde Gösterilmesi
Şekil ve Konum Toleransları
Şekil Toleransları Sembolleri ve Uygulama Alanları
Konum Toleransları ve Uygulama Yerleri
Şekil ve Konum Toleranslarının Gösterilmesi
Açı Toleransları
Tolerans TSE Standartları
YÜZEY İŞLEME İŞARETLERİ VE ÖLÇÜLENDİRME
Yüzey İşleme İşaretleri
Eski Yüzey Kaliteleri
Yeni Yüzey Kaliteleri
Eski ve Yeni Yüzey Kaliteleri
Ölçülendirme
Ölçülendirme Kuralları
Ölçülerin Düzenlenmesi
METAL MALZEMELER
Malzeme Seçimi
Çelikler
Karbonlu Çelikler
Alaşımlı Çelikler
Çeliklerde Isıl İşlemler
Çeliklerin Sertlik Eşdeğerliği
Çelik Standartları
MKE Çelik Standartlarının Diğer Çelik Standartlarıyla Karşılaştırılması
Çelik TSE Standartları
Dökme Demir
Döküm Çeşitleri
Beyaz Metal
Kurşunlu Bronz
Alaşımlar
Döküm ve Alaşımlar TSE Standartları
Alaşımsız Makina Yapı Çeliği
Alaşımlı Makina Yapı Çeliği
Alaşımsız Yüksek Karbonlu Takım Çeliği
Sıcakiş Takım Çeliği
Soğukiş Takım Çeliği
Paslanmaz Çelik
Semantasyon Çeliği
Yay ve Oto Makas Çeliği
Otomat Çeliği
Malzemelerin Renkleri ve Kesit Tarama Şekilleri
TALAŞLI İMALAT YÖNTEMLERİ
Kesici Takımlar
Hız Çelikleri
Sert Maden Uçları
Tornalama
Torna Kalemleri
Uç Yarıçap Pürüzlülüğüne Bağlı Olarak İlerleme Değerlerinin Matematiksel
Hesabı
Kesme Hızı
Devir Sayısı Matematiksel Hesabı
İlerleme
Torna Tezgahında Speri Çevirerek Konik Tornalama
Frezeleme
Freze Takımları (Çakıları)
Frezeleme İşlemleri
Freze Çakıları TSE Standartları
Freze Tezgahında Kesme Hızı Devir Sayısı ve İlerleme
Freze Tezgahlarında Bölme İşlemleri
Helisel Kanallar
Pianvalama ve Vargelleme
Planya Kalemleri
Kesme Hızı
Delme
Matkap Standartlan
Matkaplarda Kesme Hızı ilerleme ve Devir Sayısı
Mors Konik Malafaları
Mors Konik ve Metrik Koni Kovanları
Taşlama
Zımpara Taşlarının Kesme Hızı ve Devir Sayısı
Kesici Takımlar TSE Standartları
BÖLÜM 5
VİDALAR
Vidaların Sınıflandırılması
Vidaların Karakteristik Boyutları
Metrik Vidalar
Whitworth Vidalar
Yuvarlak Vidalar
Trapez Vidalar
Testere Dişli Vidalar
Kare Vidalar
Vida Boyutlarının Hesapları
Vidaların imalat Yöntemleri
Vidalar - Cıvatalar - Somunlar TSE Standartları
DİŞLİ ÇARKLAR
Düz Dişli Çarklar
Düz Dişli Çark Boyutları
Düz Dişli Çark Formülleri
Düz Dişli Çark Boyutlarının Hesapları
Diametral Pitch ve Circular Pitch Düz Dişli Çarklar
Helis Dişli Çarklar
Helis Dişli Çark Formülleri
Helis Dişli Çark Boyutlarının Hesapları
Düz Konik Dişli Çarklar
Düz Konik Dişli Çark Formülleri
Düz Konik Dişli Çark Boyutlarının Hesapları
Sonsuz Vida Mekanizması
Tek Ağızlı Sonsuz Vida ve Çarkı Formülleri
Çok Ağızlı Sonsuz Vida ve Çarkı Formülleri
Çok Ağızlı Sonsuz Vida ve Çarkı Boyutlarının Hesapları
Dahili Dişliler
İç Dişli Formülleri
Ok Dişliler
Ok Dişli Formülleri
Ok Dişli Çark Boyutlarının Hesapları
Kramaver Dişliler
Kramayer Dişli Formülleri
Kramayer Dişli Çark Boyutlarının Hesapları
Dişli Çarklar TSE Standartları
KAYIŞ VE KASNAKLAR
Düz Kayış ve Kasnakları
V. Kayış ve Kasnakları
Senkron (Triger) Kayış ve Kasnakları
Kayışlar ve Kasnaklar TSE Standartları
ZİNCİR MEKANİZMALARI
Roleli Zincirler
Sessiz Zincirler
Zincir Bakla Sayısı ve Eksenler Arası Mesafe Hesapları
KAMALAR VE KAMALI MİLLER
Düz Kamalar Ölçü ve Toleransları
Düz Eğimli ve Çakma Kama Ölçü ve Toleransları
Yarım Ay Kamaların Montajı Ölçü ve Toleransları
Kamalı Miller
YAYLAR
Basma Yaylan
Çekme Yayları
Disk Yaylar
Kaynak Çeşitleri
Birleştirme Çeşitleri
Kaynak Sembollerinin Ölçülerinin Gösterilimi ve Açıklanması
Kaynak Sembolleri
Kaynak Ölçü Toleransları
Kavnak Pozisyonları
Ark Kaynağı
Elektrodun Tanımlanması Basınçlı Gaz Tüpleri ve Özellikleri
STANDART BİRİMLER VE SEMBOLLER
Birimler ve Semboller
Formüllerdeki Semboller
Birim Ön Ekleri
Yunan Alfabesi
Birimler Semboller ve Çevrim Tabloları
VERNİYER TAKSİMATLI SÜRMELİ KUMPASLAR VE MİKROMETRELER
1/10 Verniyer Taksimatı
1/20 Verniyer Taksimatı
1/50 Verniyer Taksimatı
Mikrometre Taksimatları
ÇEVRE - ALAN - HACİM HESAPLARI VE AÇINIMLAR
Çevre ve Alan Hesapları
Hacim Hesapları ve Açınımlar
DOĞALGAZ VE TESİSATI
Gaz Tüketim Cihazları
Yanmış Gaz Bacaları
Doğalgaz Tesisatı
Kazan Dairesi Hesaplamaları
Proje Uygulaması (Kazan Dairesi)
Proje Uygulaması (Ocak + Şofben)
Doğalgaz ve Tesisatı TSE Standartları
ENDÜSTRİYEL YAĞLAR
Ürün Karşılaştırma Cetvelleri
Endüstriyel Yağların Özellikleri ve Kullanım Yerleri
Endüstriyel Yağlar TSE Standartları
MALZEMELERİN AĞIRLIKLARI
Çelik Profiller
BÖLÜM 13
İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞ KAZALARI
İş Güvenliği
İş Güvenliğinin Amacı
Güvenlik İşaretleri
İş Kazaları
iş Kazalarının Sınıflandırılması
İş Kazalarının Nedenleri
Takım Tezgahları ve Kaynak İşlerinde Güvenlik Kuralları
KAYNAKLAR