YAPI İNCELEME YÖNTEMLERİ – Ahmet Ercan
ADAMA
1999 Körfez (Gölcük) depreminden sonra, depremin yıkıcılığının yapı niteliği ile doğrudan ilişkili olduğu anlaşılmıştır. Bu amaçla bir çok sayışman yapı incelemeleri işine girmiştir. Yapı incelemelerinin büyük bir bölümü, yerde uygulanan jeofizik yöntemlerin, küçültülmüş boyutu ile yapıda uygulanmasını içerir. Bu bağlamda yapı incelemeleri yapı (inşaat) sayışmam ile yerölçkül (jeofizik) sayışmanının kenetlendiği bir alandır.
Bu betiği eğitim yaşamımda bana yön veren değerli öğretim üyeleri ve bilim adamları Prof. Dr. Ali Yaramancı, Prof. Dr. Hüseyin Soysal, Prof. Dr. İhsan Erdoğan, Prof. Dr. Kazım Ergin’e adıyorum.
Prof Dr. Ahmet ERCAN Küçükay (Şubat) 2003 İstanbul
İÇİNDEKİLER
ADAMA
ÖNSÖZ
İRDELEYENİN ÖNSÖZÜ
DEĞİNİMLER
BÖLÜM I YER YAPI ÖZÜRLERİ YE İNCELENMESİ
YER VE YAPIDA KARŞILAŞILAN ÖZÜRLER
Yer Sorunları
Yapı Temeli Sorunları
Taşıyıcı Sorunları
Yapı Gereçleri
Yer ve Denge (Statik) Proje
Yapıların Bakılması
Yer Araştırması
Sismik Ölçümler
Elektro Çekimi
Radar Görüntülemesi
Titreşim ve İvme
Derinden Örnek Alma
Deprem Çekincesi
Yer gözlemleri
Yapılaşma İlkeleri
Yapı Araştırması
Beton niteliği belirleme
Beton nemliliği için
Donatı niteliğine bakma işleri
Beton içinde bozukluklar ve çok ince kırıklar
Salınım Dönemi (Peryodu)
Yapı Denge İncelemesi
Onarım Projesi ve İşlemi
Güçlendirme Projesi ve İşlemi
Yapılarda Karşılaşılan Temel Sorunlar
Yararlanılan Kaynaklar
BÖLÜM II
BETON NİTELİĞİ-DAYANIMI
Beton (Donguç)
DUVAR SİSMİĞİ (Sarsımcık-Ultrason)
Beton Niteliği
Sarsımcık Ölçüm Aygıtı
Ölçü Düzeni
Betonun Yerinde (Dinamik) Basınç Dayanımının Jeofizikle
Bulunması
Yerinde Jeofizik Ölçümler
Sarsım Hızı Vp ile Schmidt Çekici Sertliğinden Bulunan
Beton Dayanımı
Beton Yerinde ve Deneylikte Esnekliğinden Niteliğinin
Bulunması
Jeofizik Q Sınıflandırması
Yararlanılan Kaynaklar
BÖLÜM III BETON ESNEKLİĞİ VE BOZUKLUKLAR
Beton
Betonun Esnekliği
Betonarme Yapı-Yük İlişkisi
JEOFİZİK UYGULAMA İLE BETONUN DEPREM ÖNCESİ VE SONRASI YORULMASININ VE ESNEKLİĞİNİN
BULUNMASI
Sarsımcık (Sismik) Ölçümler
Sismik Hız - Beton Türü İlişkisi
Depremin Beton Esnekliğine Etkisi
v- Poisson Oranı - Genleşme
Gerilme ve Yamulma (Stress and Strain) İlişkisi
G- Katılık, Burulma ya da Esneklik Kesme Direnci
E- Eksenel Esneme Direnci
k- Betonun Saran Esneme Direnci
Sıkışırlık - mv
Örnek 1 Bosna-Hersek Mostar köprüsü
Örnek 2 Yedikule Hisarları
Örnek 3 Bahçelievler
Kullanılan Türkçe Terimler
Yararlanılan Kaynaklar
BÖLÜM IV BETON İÇİ BOZUKLUKLAR, ÇATLAK VE KIRIKLAR
BETON İÇİ BOZUKLUKLAR
Sıva Kalınlığı ya da Bozulmuş Beton Derinliği (Kalınlığı) -
Yangın Etki Derinliği
Betonda Üç Katmanlı Bozuşma
Beton İçinde Kırığın Belirlenmesi
Betonda Yüzeyleneıı Kırığın (Çatlak) Derinliğinin Bulunması
Betonda Yüzeylenen Kırık (Çatlak) Eğiminin Bulunması
Beton İçinde Eğik Katman ya da Bozulmaların Eğim ve
Derinliklerinin Bulunması
Kırılma Yöntemi İle
Yansıma Yöntemi İle
Beton İçindeki Boşlukların Jeofizik Yöntemle (Sismik)
Bulunması
Yararlanılan Kaynaklar
BÖLÜM V TUĞLA VE TAŞ DUVARLARIN (Kârgir) DAYANIKLILIĞI
Kârgir Yapılar
Kârgir Yapı Duvarların Taşıma Güçleri
Yapı Gereçlerine Bağlı Duvar Taşıma Gücü
Tuğlalar Arası Harcın Çalışmasına Bağlı Duvar Taşıma Gücü Yararlanılan Kaynaklar
BÖLÜM VI BETONARME YAPILARDA PASLANMA, BETON pHT VE TUZLULUK BELİRLEME VE KATODİK KORUMA İŞLEMLERİ
Yapı Taşıyıcılarında Sorunlar
Betonarme Demirleri Nasıl Paslanır?
Paslanma İşlemi
Su/Çimento Oranı Önemi
Nemliliğin Önemi
Paslanma Hızı
Tuz ve Oksijen Çokluğunun Etkisi
Tuz Nasıl Bozar ?
Paslanma Nasıl Hızlanır ?
pil Oranının Önemi
Çimento Türünün Etkisi
Klorür İyonu Etkisi
Oksijen Yayılımı
Beton Niteliği
Beton Nemi
Paslanmanın Gözlem ve Jeofizik Ölçüyle Belirlenmesi
Donatı Demirlerinin Geriliminin Ölçülmesi
Beton Tuzluluğu Belirleme
Beton pH’ım Belirleme
Beton İçinde Bulunan Klorürün Temizlenmesi
Paslanmaya Karşı Alınacak Önlemler
Kaplama
Portland Çimentosu Şerbeti ile Kaplama
Pas Payının Artırılması
Katodik Koruma
Akım Gereksinmesi ve Koruma İlkeleri
Katodik Koruma İlkeleri
300 mV Gerilim Kayması
100 mV Uçlaşma Kayması
E-log Çizelgesi ile Koruma Geriliminin Belirlenmesi
Katodik Koruma Uygulama Yöntemleri
Yararlanılan Kaynaklar
BÖLÜM VII DONATI PASLANMASI, ÇAPI, YERİ, KATODİK KORUMA, BETON pH TUZLULUĞUN BELİRLENMESİ
Betonarme Yapı Öğeleri
Donatı Paslanması Nedenleri
Betonarme İçinde Paslanmanın Başlaması
Su ve Oksijen Etkisi
Klorür Etkisi
Betonda pH
Betonda Geçirgenlik ve Gözeneklik
Nemlilik
Donatı Paslanmasının Jeofizikle Belirlenmesi
Duvar Radarı
Duvar Elektromagnetiği
Duvar Elektrosu
Duvar Sismiği (Ultrason)
Duvar Manyetometresi (Paşometre)
Duvar Doğal Uçlaşma Ölçer (SP)
Betonarme Demirlerdeki Bağlantının Jeofizikle Bakılması
Paslanmanın SP ile Ölçülmesi
pH Ölçümü
Klorür Ölçümü
Paslanmanın Önlenmesi
Yararlanılan Kaynaklar
BÖLÜM VIII YAPILARDA SARSINTI YALITIMI VE SÖNÜMÜ
Sarsıntı Yalıtımının Erekleri
Yalıtıcıların Oluşturulmasındaki İlkeler
Yalıtıcılardan Öngörülenler
YAPI SARSINTI DENETİM DÜZENEKLERİ
Sarsıntı Yalıtıcılar
Kauçuk Yalıtıcılar (RI)
Kurşun Çekirdekli Kauçuk Yalıtıcılar (LRI)
Kayar Kayraklı Kauçuk Yalıtıcı (SLR)
Çapraz Doğrusal Kayar Çukurlar (CLB)
Şiiriiınıneli Sarkaçlar - Hokka Yalıtıcılar (Friction Pendilium)
(FPR)
Sarsıntı Sönümleyiciler
Kıvamlı Sıvılı Duvar Türü Sönümleyiciler (VDW)
Döner Sönümleyiciler (GDW)
Vuruş Emici Sönümleyiciler (PSA)
Kurşun Katmanlı-Kauçuk Sönümleyici (FLR)
Yakıcı Takma Tutarı
Uygulama ve Takma
YALITILMIŞ YAPI ÖRNEKLERİ
Neden Yalıtıcı Kullanmalı?
SONUÇLAR
Yararlanılan Kaynaklar
BÖLÜM IX ÖRNEK TARİHİ YAPI ARAŞTIRMASI MOSTAR KÖPRÜSÜNÜN OTURMA TABANI VE AYAKLARININ DURUM ARAŞTIRMASI, BOSNA-
HERSEK
Tarihçe
Tarihi Köprünün Boyutları
Yerbilim
Yerişley (Jeomekanik)
Yerbiçkil
Boşluk Araştırması
Duvarda Islaklık (Moisture Content) ve Akaçlama (Drenaj)
Saklı Metalik Nesneler
Duvar ve Çevre Kayada Kırılma Bölgeleri
Titreşim Etkisi ve Yer Egemen Salınım Dönemi
Depremsellik
Çalışma Alanının Deprem-Avkulama Özellikleri
Yararlanılan Kaynaklar