ÖNSÖZ
Yapı işlerinde görev alacak teknik elemanların çeşitli ödevleri vardır. Günümüz çalışma hayatında çok yönlü özellik gösteren bu ödevler, yasal, ekonomik, yönetim, sosyal ve parasal olarak özetlenebilir. Bu ödevlerin iyi bir şekilde yerine getirilmesi şüphesiz, gerekli bilgileri öğrenmek ve uygulamak ile olacaktır. Kitabımız, genç teknik elemanlarımıza gerek öğrenimleri sırasında gerekse çalışma yaşamlarındaki uygulamalarında yardımcı olmak amacı ile hazırlanmıştır. Eserde görülebilecek eksiklerin bildirilmesi bizleri çok sevindirecektir. Saygılarımızla. Adana, 1976 ALİ PANCARCI - M. EMİN ÖCAL
ONBİRİNCİ BASKININ ÖNSÖZÜ
Yapı üretiminde proje yönetim bilgisinin öneminin ülkemizde de anlaşılması yönündeki gelişmeye paralel olarak konuya teknik elemanların ilgisi artmıştır. Yapı İşletmesi ve Maloluş Hesapları Kitabı, proje yönetimi konularında bilgilenmeye katkı sağlayıcı içeriği ile yayın hayatında kırkikinci yılını tamamlamış bulunmaktadır. Teknik içerikli kitapların bu kadar uzun süre yayın hayatında kalması nadir karşılaşılan bir başarıdır. Yazarları olarak ülkemizde her düzeydeki teknik elemana bunca yıl hizmet sunuyor olmaktan dolayı sevinçliyiz. Gösterdiğiniz ilgi ile bizlere bu sevinci yaşatan siz okuyucularımız ve Birsen Yayınevine teşekkür ediyoruz. Okuyucularımızdan gelen öneriler de göz önünde tutularak gerekli güncellemeler yapılmış olan kitabın onbirinci baskısı hizmetinize sunulmuş bulunmaktadır. Başarılarınıza katkı sağlamayı sürdürmesini diliyoruz
Saygılarımızla, İstanbul, 2018 Ali PANCARCI - M. Emin ÖCAL
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM YAPIYA HAZIRLIK
1.1. Giriş… ..............................................................................................................................1
1 1.2. Yer ve Arsa Seçilmesi ....................................................................................................... 1
1 1.3. Projelerin Hazırlanması .....................................................................................................1
1.4. Teknik Şartname ve Sözleşmenin Hazırlanması .............................................................. 4
1.5. İnşaat Başlama İzni (Ruhsat Alınması) ............................................................................13
14 1.6. Yapı Ön Keşfinin Çıkartılması ........................................................................................ 17
1.7. İnşaatı Yapacak Yüklenicinin ve Denetleyecek Elemanların Seçilmesi ........................... 17
İKİNCİ BÖLÜM İNŞAATLA İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER
2.1. Genel Değerlendirme ...................................................................................................... 23
2.2. İnşaat İşleri İle İlgili Yasal Düzenlemeler ........................................................................ 24
2.3. Yasal Düzenlemelerin İzlenmesi ..................................................................................... 25
2.4. Standartların İzlenmesi.................................................................................................... 30
2.5. Uzman Görüşünden Yararlanılması ................................................................................. 37
2.6. İmar Yasası ..................................................................................................................... 37
2.7. Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği ............................................................................... 38
2.8. Belediye İmar Yönetmeliği ............................................................................................. 41
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM METRAJ İŞLERİ
3.1. Metraj ............................................................................................................................. 42
3.2. Metraj Özeti .................................................................................................................... 45
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İNŞAAT İŞLERİNDE BİRİM FİYAT UYGULAMASI
4.1. Tanım ............................................................................................................................. 52
4.2. Yapı Elemanlarının Biriminin Belirlenmesi ..................................................................... 52
4.3. Birim Fiyatın Oluşturulması ............................................................................................ 52
4.4. Birim Fiyatların Geçerlilik Süresi.................................................................................... 57
4.5. Kamuya Ait İnşaatlarda Birim Fiyat Uygulaması ............................................................ 57
4.6. Birim Fiyat Usulüyle İhale İşlerinde Dikkate Alması Gereken Diğer Giderler ................. 58
4.7. Kamu İnşaatlarında Birim Fiyata Yansıtılmamış Olan Giderlerin Hesaplanması ............. 59
4.8. Kamu İnşaatlarında Taşıma Bedellerinin Hesaplanması .................................................. 59
BEŞİNCİ BÖLÜM KEŞİF ÇIKARTILMASI
5.1. Giriş… ............................................................................................................................ 65
5.2. Ön Keşif ......................................................................................................................... 65
5.3. Keşif Özeti ...................................................................................................................... 68
5.4. Kesin Keşif ..................................................................................................................... 69
5.5. Kesin Keşif Bedelinin Güncelleştirilmesi ........................................................................ 69
ALTINCI BÖLÜM İNŞAAT ŞARTNAME VE SÖZLEŞMELERİ
6.1. Giriş… ............................................................................................................................ 76
6.2. Teknik Şartname ............................................................................................................. 76
6.3. Sözleşme… ..................................................................................................................... 77
6.4. Kamu İnşaatlarında Şartname ve Sözleşme Düzenlenmesi .............................................. 78
6.5. Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşme..................................................................................... 80
6.6. Yapım İşleri Genel Şartnamesi ........................................................................................ 86
YEDİNCİ BÖLÜM İHALE ÇEŞİTLERİ VE İHALE DOSYASININ HAZIRLANMASI
7.1. Tanım ........................................................................................................................... 111
7.2. İhale Çeşitleri ................................................................................................................ 111
7.3. İhale Dosyasının Hazırlanması ...................................................................................... 114
7.4. İhalenin İlan Edilmesi ................................................................................................... 115
7.5. Uygun Yüklenicinin Belirlenmesi ................................................................................. 116
7.6. Kesin Sözleşmenin İmzalanması ................................................................................... 116
7.7. Yüklenicinin Teklif Edeceği İhale Bedelinin Hesaplanması .......................................... 116
7.8. Kamu İnşaatlarında İhale İşlemleri ................................................................................ 122
SEKİZİNCİ BÖLÜM İŞ PROGRAMLARI
8.1. Çubuk Programlama Yöntemi (Gannt Şeması) .............................................................. 131
8.2. Modern Programlama Yöntemleri ................................................................................. 145
8.2.1. Faaliyetlerin Oklarla Gösterildiği Ağ Diyagramları .................................................... 145
8.2.2. Faaliyetlerin Kutucuklarla Gösterildiği Ağ Diyagramları ........................................... 160
8.3. İş Programı Hazırlanmasında Bilgisayardan Yararlanılması .......................................... 163
DOKUZUNCU BÖLÜM ŞANTİYELER
9.1. Şantiye Organizasyonu.................................................................................................. 165
9.2. Şantiye Projesi Ön Hazırlığı .......................................................................................... 166
9.3. Şantiye Projesinin Tanzimi ........................................................................................... 167
9.4. Şantiyenin Kurulması .................................................................................................... 188
9.5. Şantiyede Kullanılan İş Makinaları ............................................................................... 188
ONUNCU BÖLÜM YAPI ÜRETİMİNİN DENETİMİ
10.1. Tanım ......................................................................................................................... 227
10.2. İnşaat Sektöründe Mevcut Denetim Uygulaması ......................................................... 227
10.2.1. Kamu İnşaatları Dışında Kalan İnşaatların Denetimi ............................................... 227
10.2.2. Kamuya Ait İnşaatların Denetimi ............................................................................. 230
ONBİRİNCİ BÖLÜM HAKEDİŞ RAPORLARI
11.1. Tanım ......................................................................................................................... 232
11.2. Birim Fiyat Usulü İhalelerde Hakediş.......................................................................... 232
11.3. Anahtar Teslimi Usulü İhalelerde Hakediş .................................................................. 236
11.4. Maliyet Artı Kâr Usulü İhalelerde Hakediş.................................................................. 236 1
1.5. Kamuya Ait İnşaatlarda Hakediş Hazırlanması ............................................................ 237 1
1.6. Hakedişte Yer Alan Hesapların İçeriği ve Bir Örnek ................................................... 247
ONİKİNCİ BÖLÜM GEÇİCİ VE KESİN KABUL İŞLEMLERİ
12.1. Giriş ........................................................................................................................... 287
12.2. Kamu Yapılarında Kabul İşlemleri .............................................................................. 287
12.3. Teminatın Geri Verilmesi ve İlişik Kesimi .................................................................. 289
12.4. Özel Mülkiyete Ait Yapılarda Kabul İşlemleri ............................................................ 289
12.1. Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliği ........................................................ 291
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM METRAJ VE KEŞİF UYGULAMASI
13.1. Yöntem ....................................................................................................................... 298
13.2. Yer (mahal) Listesi...................................................................................................... 298
13.3. Kazı İşleri ................................................................................................................... 299
13.4. Beton İşleri ................................................................................................................. 299
13.5. Temel Duvarları .......................................................................................................... 299
13.6. Tuğla Duvar İşleri ....................................................................................................... 300
13.7. Betonarme Demirleri ................................................................................................... 300
13.8. Kalıp İşleri .................................................................................................................. 300
13.9. Kapı ve Pencere Doğramaları ...................................................................................... 300
13.10. Çatı İşleri .................................................................................................................. 300
13.11. Metraj Uygulaması .................................................................................................... 304
13.11.1. (Tretuarda) El İle Yumuşak Toprak Kazılması ....................................................... 304
13.11.2. Dar Derin Toprak Kazısı ........................................................................................ 305
13.11.3. Demirsiz Beton 150 Dozlu ..................................................................................... 305
13.11.4. Ø 20 cm İç Çapında Büz Döşemesi ........................................................................ 305
13.11.5. Demirli Beton (B225) ............................................................................................. 305
13.11.6. Taş Temel Duvarı ................................................................................................... 306
13.11.7. Dolgu Yapılması .................................................................................................... 306
13.11.8. Ocak Taşı İle Blokaj Yapılması .............................................................................. 307
13.11.9. Demirsiz Beton ...................................................................................................... 307
13.11.10. Çimento Harçlı Tuğla Duvarı ............................................................................... 307
13.11.11. Yarım Tuğla Duvar .............................................................................................. 308
13.11.12. Demirli Beton.. (B225) ......................................................................................... 308
13.11.13. Çatı Örtüsü ........................................................................................................... 309
13.11.14. Mahya Yapılması ................................................................................................. 309
13.11.15. Betonarme Kalıbı ................................................................................................. 309
13.11.16. Ahşap Seri Kalıp .................................................................................................. 311
13.11.17. Çatı Örtüsü Altına Tahta Kaplama Yapılması ....................................................... 311
13.11.18. Oturtma Çatı Yapılması ........................................................................................ 311
13.11.19. Dış Kapılara Ait Masif Kasa Yapılması ................................................................ 311
13.11.20. İç Kapılara Ait Masif Kasa Yapılması .................................................................. 311
13.11.21. Masif Tablalı Dış Kapı Kanadı Yapılması ............................................................ 312
13.11.22. Kontrplak Tablalı İç Kapı Kanadı Yapılması ........................................................ 313
13.11.23. Kasa ve Pervazlı Tek Yüzlü Pencere Yapılması .................................................... 313
13.11.24. Pencere Kanatları ................................................................................................. 314
13.11.25. Beton Çelikleri ..................................................................................................... 314
13.11.26. Düşey Yağmur Borusu Yapılması ........................................................................ 315
13.11.27. 12 Nolu Çinkodan 110 mm. Genişliğinde Yağmur Oluğu Yapılması .................... 315
13.11.28. 120 mm Pik Dofenlerin Sağlanması ve Yerine Konması ....................................... 315
13.11.29. 12 Nolu Çinkodan Soba Deliği Ağzı ve Kapağı Yapılması ................................... 315
13.11.30. 12 Nolu Çinkodan Baca Temizleme Kutusu Yapılması......................................... 315
13.11.31. 12 Nolu Çinkodan 50 cm Genişlikte Baca Kenan Yapılması ................................. 315
13.11.32. Yeni Ahşap Yüzlere 3 Kat Yağlı Boya Yapılması................................................. 315
13.11.33. Karo Fayans Yapılması ........................................................................................ 317
13.11.34. Kireç Harçlı İç Sıva Yapılması ............................................................................. 317
13.11.35. Çimento Kireç Harçlı Düz Tavan Sıvası Yapılması .............................................. 318
13.11.36. Kireç ve Çimento Karışımlı Harçlı Düz Dış Sıva Yapılması ................................. 318
13.11.37. Dışta Serpme Sıva Yapılması ............................................................................... 319
13.11.38. Mutfak ve Banyo Döşemesine Karo Seramik Yapılması ....................................... 319
13.11.39. Karo Mozaik Döşeme Kaplaması Yapılması ......................................................... 319
13.11.40. Süpürgelik Yapılması ........................................................................................... 319
13.11.41. Beyaz Üç Kat Kireç Badana Yapılması ................................................................ 320
13.11.42. Renkli Üç Kat Plastik Badana Yapılması .............................................................. 320
13.11.43. Renkli Geçirimsiz Boya........................................................................................ 320
13.11.44. Mala Perdahlı Şap Yapılması................................................................................ 320
13.11.45. 3 mm Kalınlığında Normal Düz Cam Takılması ................................................... 320
13.11.46. Ahşap Kapı Kanatlarına Buzlu Cam Takılması ..................................................... 320
13.11.47. Pencere Denizliği Yapılması ................................................................................ 320
13.11.48. İş İskelesi ............................................................................................................. 321
13.11.49. Kalıp İskelesi ....................................................................................................... 321
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI BİRİM FİYAT SİSTEMİ
14.1. Giriş ........................................................................................................................... 324
14.2. Bayındırlık Birim Fiyat Sistemi ................................................................................... 324
14.1. Birim Fiyat Listesi Örneği ..................................................................................... 328 Ek
14.2. Birim Fiyat Tarifleri Örneği ................................................................................... 329 Ek
14.3. Birim Fiyat Analizi Örneği .................................................................................... 332 Ek
14.4. Rayiç Listesi Örneği .............................................................................................. 333 Ek
14.5. Teknik Şartname ................................................................................................... 334
ONBEŞİNCİ BÖLÜM YAPI İŞLERİNDE İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ
15.1. Giriş ........................................................................................................................... 337
15.2. İnşaat Sektörünün İş Kazası Bakımından Risk Düzeyi................................................. 337
15.3. İnşaat İşlerinde İş Güvenliği Önlemleri İle İlgili Mevcut Uygulama ............................ 340
15.4. İnşaat İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Planı .................................................................... 343
15.5. İnşaat Aşamalarında Alınması Gereken Sağlık ve Güvenlik Önlemleri ........................ 351
15.6. İş Sağlığı ve Güvenliğinde Kontrol Listelerinin Önemi ............................................... 358
15.7. Bir İş Kazası Olması Sonucunda Oluşacak Sorumluluklar .................................................... 359
EKLER ....................................................................................................................... 365
EK 1. Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği .......................................................................... 366
EK 2. 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu ................................................................................ 413
EK 3. 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu............................................................ 472
EK 4. Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği ...................................................................... 484
EK 5. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kamu Yapıları Denetimi denetim Hizmetleri Yönetmeliği ………………………………………………………………..508
EK 6. Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği ………………………………….536
SÖZLÜK ...........................................................................................................................561
DİZİN ........................................................................................................................... 564
YARARLANILAN KAYNAKLAR .................................................................................... 566